Vocabulary recordings — Planting rice 05

แล้วกะอีกวิทีหนึ่งเนาะเป็นวิที เขาเอิ้นว่ากานดำนา ดำไฮ่ดำนานี้หละเนาะ ขั้นตอนแลกเฮากะสิมีเม็ดพันคือกันนั้นหละ เม็ดพันกะสิ แล้วแต่คนสิเอาเม็ดพันแบบใดมา กะอาดสิเป็นเม็ดพันคือกันกับกานผายเข้าเลยเนาะ ขั้นตอนแลกกะเอาเข้าไปแซ่คือกัน แล้วแต่พุใดสิแซ่โดนบ่โดน สองสามมื้อกะได้ กะเอาแซ่ไว้ แล้วกะ ขั้นตอนแลกเฮากะเอาเข้าที่แซ่นั้นหละไปหว่านในไฮ่นา บ่ต้องให้ใหญ่ปานใด แล้วแต่ปะลิมานเข้า เฮาสิเอาเข้าซุมนี้ไปหว่านในไฮ่ตงนั้นที่เฮาไถฮุด หลือว่าไถนาดินไว้งามแล้ว พ้อมที่สิเอาเข้านี้ไปหว่านแล้ว

Link to overview page
Link to dictionary

IsaanPronunciationTonesThaiEnglish/Notes
แล้ว lɛ:o HF แล้ว 1. finished
2. already
3. and then, and next (especially แล้วกะ)
4. auxiliary for past tense
กะ ga M ก็ 1. then, consequently
2. also
อีก i:k LF อีก 1. more, again
2. other, another
วิที wi-thi: H-HR วิธี method, way, means
หนึ่ง nʉŋ H หนึ่ง 1. one
2. after adjective: intensifier {บักคักหนึ่ง = very much} {อันบักใหญ่หนึ่ง = very large}, or attenuates the meaning {กะดาดมันแผ่นน้อยๆ หนึ่ง = the piece of paper is [relatively] small}
เนาะ H เนาะ final particle: makes the statement softer, looking for agreement
เป็น pen M เป็น 1. to be, to exist
2. to be able to
3. to suffer, sth. happens to
4. เป็นหญัง[...]คือ in initial position: why? {เป็นหญังเขากะคือแปงฟัน = Why is he brushing his teeth?} {เป็นหญังเคี่ยงบินมันคือสิตก = Why is the airplane falling down?}
เขา khao M เขา personal pronoun: he, she
เอิ้น ə:n HF พูด, เรียก to call, to say {เอิ้นง่ายๆ ว่า = in other words} {คนอี่สานเอิ้นว่า เป็นลูกคนกก = Isaan people call her ลูกคนกก}
ว่า wa: H ว่า 1. that, as {คำว่า X = the word X}
2. to say
กาน ga:n M การ prefix indicating the action of ...
ดำนา dam-na: M-HR ดำนา to transplant rice seedlings
ดำไฮ่ดำนา dam-hai-dam-na: M-H-M-HR ดำนา to transplant rice seedlings
Notes: variant of ดำนา
นี้หละ ni:-la HF-M นี่แหละ auxiliary for emphasis at the end of a phrase
ขั้นตอน khan-tɔ:n LF-M ขั้นตอน step, stage (of a process)
แลก lɛ:k HF แรก first {ตอนแลก = at first} {พุซายคนแลก = the first man} {มื้อแลก = the first day}
เฮา hao HR เรา 1. personal pronoun: we
2. personal pronoun: I
สิ si M จะ future tense auxiliary {เขากำลังสิตื่น = he's about to wake up} {สิไปตะหลาด = [I'm] going to the market}
มี mi: HR มี 1. to have
2. there is
เม็ดพัน met-phan H-HR เมล็ดพันธุ์ seed
Notes: see also มะเล็ดพัน
คือกัน khʉ:-gan HR-M เหมือนกัน 1. also, likewise, similarly {ยินดีที่ได้ฮู้จักคือกันคับ = Nice to meet you too!}
2. in negative sentences: either {บ่ลู้คือกัน = I don't know either} {จักคือกัน = I don't know (either)}
นั้นหละ nan-la HF-M นั่นแหละ auxiliary for emphasis at the end of a phrase
แล้วแต่ lɛ:o-tɛ: HF-H แล้วแต่ up to, depending on
คน khon HR คน person, people
เอา ao M เอา to take, to give {เขากำลังเอาก่องไปซั่ง = he's taking the boxes to weigh them} {หมอกำลังเอายาให้คนป่วยกิน = the doctor is giving medicine to the patient} {เอาไว้ถ้า = is for, is used for, has the purpose of}
แบบ bɛ:p LF แบบ 1. example, model, kind
2. style, form, pattern, design
ใด dai M ใด 1. which, that one which, what, how {เขานั่งแบบใด เขานั่งขดตะหมาดอยู่ = How is he sitting? He's sitting cross-legged.} {ตอนใด = when?}
2. whichever, whoever {หม้องใดหม้องหนึ่ง = some place, somewhere} {ขั้นเฮาอยากตื่นญามใด เฮากะตั้งเวลาปุกญามนั้น = If we want to get up at a certain time, we set the alarm to that time}
Notes: sentence-final often with a marked rising tone
มา ma: HR มา 1. to come
2. auxiliary expressing action towards the present or focal time {กะคุเฮ็ดมาจากอี่หยัง = What is the bucket made of?} {แล้วเขากะเก็บเงินจากพุนั้นมา = and then she takes the money of that person}
อาด a:t LF อาจ 1. might, may, will
2. likely
กับ gap M กับ 1. and {ลุงกับป้า = uncle and aunt} {กวยเตียวหมูกับกวยเตียวไก่ = noodle soup with pork and noodle soup with chicken}
2. with, to {ค้ายๆ กับคำว่า ... = similar to the word ...}
3. prefix in front of foods {กับเข้า = side dishes eaten with rice} {เขากินกับกวยเตียว = he's eating noodle soup}
ผาย pha:i M หว่าน, ผาย, แผ่ 1. to sow
2. to grow rice by sowing it directly without growing seedlings first (ดำนา)
เข้า khao LF ข้าว rice {กินเข้า = to eat} {ปูกเข้า, เฮ็ดเข้า = to grow/plant rice} {เกี่ยวเข้า = to harvest rice} {กับเข้า = courses eaten with rice}
เลย lə:i HR เลย 1. futher on, beyond, past {เข็มน้อยเลยเลขสิบสองไป = the minute hand has passed number twelve}
2. too much
3. at all
4. definitively
5. completely, utterly
ไป pai M ไป 1. to go
2. auxiliary indicating action extending into the future
แซ่ sɛ: H แช่ to steep, to soak, to immerse, to dip
พุใด phu-dai H-M ใคร 1. who {มีพุใดโทมากะบ่ลู้ = I don't know who has called} {ห้องนอนของพุใด = whose bedroom (is this)? }
2. someone, somebody, anybody, in negative context: nobody {บ่มีพุใดอยู่กับเขาเลย = there's nobody with him}
โดน do:n M นาน time: long
บ่ bɔ: H ไม่ 1. no, not
2. question particle, transforming a statement into a question
Notes: spelling exception in line with common usage on social media
สอง sɔ:ŋ M สอง two
สาม sa:m M สาม three
มื้อ mʉ: HF วัน day
ได้ dai HF ได้ 1. can
2. to get, to obtain
3. before verb: indicating past tense
4. บ่ได้ + verb: not
ไว้ wai HF ไว้ 1. to keep, to put, to place, to retain, to save, to reserve {เขาเอาหัวของเขาไว้ใส = Where does she put her head?} {หมาสิเลี้ยงไว้บ้าน = dogs are kept/raised in the house} {ไก่เลี้ยงไว้ในคอก = chicken are kept/raised in a coop} {หน้ามันบังไว้ = the face is covered/not visible} {เขาเอาโทละสับวางไว้หู = he holds the phone to his ear}
2. for {นาลิกาปุกมีไว้เฮ็ดหญัง = What is an alarm clock for?} {หม้อเอาไว้เฮ็ดแนวกิน = a pot is used to make food} {ก่องเอาไว้เฮ็ดหญัง ก่องเอาไว้ใส่ของ = What is the box for? It's for putting in stuff.}
Notes: see also ไว้ถ้า
ที่ thi: H ที่ 1. that, which {คนที่ยืนอยู่ฝั่งขวา = the person which is standing on the right = the person standing on the right} {เว้าคำที่บ่สุพาบ = to speak words which are impolite = to speak impolitely}
2. for ordinal numbers {ที่สาม = third}
หว่าน wa:n H หว่าน to sow
ใน nai HR ใน in, within
ไฮ่ hai H ไร่ plantation, field (for crops other than cereal) {ไฮ่นา = general term for fields, including rice fields}
นา na: HR นา rice field
ต้อง tɔŋ HF ต้อง to have to, must
ให้ hai LF ให้ 1. to give {หมอกำลังเอายาให้คนป่วยกิน = the doctor is giving the patient medicine}
2. for
3. to allow, to be allowed
ใหญ่ ɲai H ใหญ่ large, big
ปานใด pa:n-dai M-M เท่าไหร่, มาก 1. after negative: (not) very, (not) so much {บ่ใหญ่ปานใด = not so large, not very large}
2. how much, how many {เฮาบ่สามาดนับได้ว่ามันมีหลายปานใด = it's impossible to count how many there are}
ปะลิมาน pa-li-ma:n M-H-HR ปริมาณ quantity, amount, volume
ซุม sum HR พวก, กลุ่ม 1. group, team
2. set, kind
นี้ ni: HF นี้ 1. this
2. here
ตง toŋ M ตรง 1. at
2. to be precise at, to be exact {ห้าโมงตง = exactly five o'clock}
3. straight
นั้น nan HF นั้น that, there
ไถฮุด thai-hut M-H ไถดะ to plough for the first time
หลือ lʉ: M หรือ or
ไถ thai M ไถ to plough {ไถนา = to plough the field}
ดิน din M ดิน earth, soil
งาม ŋa:m HR สวย beautiful, handsome, splendid
พ้อม phɔ:m HF พร้อม to be ready, to be prepared