Translations are evolving and should be taken as indicative only! For a guide to the tones and the spelling system used to write this variety of Isaan (Khon Kaen), see the "tone guide" on the overview page.

Tones: M = mid, HR = high-rising, H = high, HF = high-falling, LF = low-falling

Isaan	Pronunciation	Tones	Thai	English/Notes	#occ
มื้อ	mʉ:	HF	วัน	day	69/24

Link to overview page
Link to dictionary

Basic vocabulary — page 19 — Series A, pictures 11-14: calendar, day, week, month, year

11 นี้คือปะติทิน
12 ปะติทินบอกมื้อเจ็ดมื้อ
13 ปะติทินบอกเดียน เดียนหนึ่ง มีสามสิบเอ็ดมื้อ
14 ปะติทินบอกปี มีสิบสองเดียน

Vocabulary recordings — มื้อนี้

มื้อนี้

คำว่า มื้อนี้ กะคือ มื้อนี้ มื้อที่อยู่ตอนนี้ หลือว่า เวลานี้
มื้อนี้ กะหมายถึงว่า มื้อนี้ เวลานี้ หลือว่า มื้อ ในมื้อนี้ที่เฮาอยู่ตอนนี้ หลือว่าเป็นปัดจุบันนั้นเองเนาะ

กานใซ้คำว่า มื้อนี้ กะคือว่า

— มื้อนี้เจ้าเฮ็ดอี่หยัง
— มื้อนี้ข้อยเฮ็ดอี่หยัง
— มื้อนี้เจ้าไปใส
— มื้อนี้เจ้าอยู่ใส
— มื้อนี้เจ้ากินเข้ากับอี่หยัง

Vocabulary recordings — มื้อวาน

มื้อวาน

คำว่า มื้อวาน นั้น กะสิหมายถึงว่า มื้อที่ผ่านมาแล้ว ผ่านมาแล้วมื้อหนึ่ง หลือว่า มื้อวาน หลือว่ามันเป็นอะดีดไปแล้วเนาะ กะอย่างเซ้นว่า หลือว่า คำว่า มื้อวาน สิใซ้จั่งใด กะคือ

— มื้อวานเจ้าไปใสมา
— มื้อวานเจ้าเฮ็ดอี่หยัง
— มื้อวานเจ้าเฮ็ดอี่หยังแน่
— มื้อวานเจ้ากินเข้ากับหญัง
— มื้อวานเจ้าได้เฮ็ดงานบ่

อันนี้กะคือคำเว้าที่เว้าเกี่ยวกับมื้อวาน หลือว่ามื้อที่ผ่านมาแล้ว หลือว่ามันเป็นอะดีดเนาะ

Vocabulary recordings — มื้ออื่น

มื้ออื่น

คำว่า มื้ออื่น นี้กะสิหมายถึงอะนาคด หลือว่ามื้อที่มันบ่ทันได้ฮอด หลือว่าเวลาที่มันทันได้ฮอด หลือว่าเป็นมื้อถัดไป หลือว่ามื้อต่อไปนั้นเอง คำว่ามื้ออื่นหนิกะสิต่อจากมื้อนี้ มื้อนี้ แล้วกะมื้ออื่นนั้นเอง

กานใซ้คำว่ามื้ออื่นกะสิใซ้ว่า

— มื้ออื่นเจ้าสิไปใส
— มื้ออื่นเจ้าสิไปโลงเลียนบ่
— มื้ออื่นเจ้าสิเฮ็ดอี่หยัง
— มื้ออื่นเจ้าสิไปกินเข้าใส
— มื้ออื่นเจ้าสิมาหาข้อยบ่

อันนี้กะคำเว้าที่ใซ้เกี่ยวกับคำว่า มื้ออื่น เนาะ

Vocabulary recordings — มื้อก่อน

มื้อก่อน

คำว่า มื้อก่อน นี้กะสิหมายถึงค้ายๆ กับมื้อวาน แต่ว่าสิเป็นอะดีดที่ว่าโดนกว่า หลือว่าผ่านมาแล้วสองมื้อ คำว่ามื้อก่อนนี้คือว่า ผ่านมาแล้วสองมื้อ กะคือเป็นมื้อก่อน แล้วกะมื้อวาน แล้วกะสิมามื้อนี้เนาะ

กานใซ้คำว่า มื้อก่อน หนะกะสิใซ้แบบว่า

— มื้อก่อนนั้นเป็นวันอี่หยัง
— มื้อก่อนนั้นเจ้ามาแต่ใส
— มื้อก่อนนั้นเจ้าอยู่ใส
— มื้อก่อนนั้นข้อยเห็นเจ้าอยู่โลงบาน
— มื้อก่อนนั้นข้อยคือบ่เห็นเจ้าไปเฮ็ดงาน

อันนี้กะใซ้คำว่ามื้อก่อน หลือว่ามีคำว่ามื้อก่อนอยู่นำเนาะ

Vocabulary recordings — มื้อฮือ

มื้อฮือ

คำว่า มื้อฮือ นั้นกะเป็นอะนาคดคือกัน คำว่ามื้อฮือกะเป็นอะนาคด กะค้ายๆ กันกับมื้ออื่น แต่ว่าสิมีมื้อนี้ แล้วกะมื้ออื่น แล้วกะมื้อฮือ หลือว่าถัดไป หลือว่าต่อไปอีกสองมื้อเนาะ คำว่ามื้อฮือนั้นกะสิหมายถึงอะนาคดที่ต่อจากมื้ออื่น แล้วกะมื้อนี้ กะคือว่า มื้อนี้ มื้ออื่น มื้อฮือ นั้นเองเนาะ

กานใซ้คำว่า มื้อฮือ นี้กะสิใซ้แบบว่า

— มื้อฮือเจ้าสิไปใส
— มื้อฮือเจ้าสิไปโลงเลียนบ่
— มื้อฮือวันอี่หยังฮึ
— มื้อฮือแม่นวันพุดบ่
— มื้อฮือเจ้าสิเฮ็ดอี่หยัง

อันนี้กะใซ้ที่มีคำว่าเกี่ยวกับมื้อฮือเนาะ

Vocabulary recordings — Planting rice 02

กะสิเลิ้มจากกานผายเข้ากะเนาะว่าวิทีกานผายเข้านี้มันเฮ็ดจั่งใด ขั้นตอนแลกเนาะ กานผายเข้านี้เฮากะต้อง กานเฮ็ดเข้า ผายเข้านี้ เฮากะต้องมีมะเล็ดพันหลือว่าเม็ดเข้าที่เฮาคัดไว้ถ้าเฮ็ดเป็นพัน หลือว่าไว้ถ้าปูกในปีต่อไป เฮากะสิเก็บไว้ แล้วกะเอาไว้ถ้ามาเฮ็ดเนาะ เข้าซุมนั้นเฮากะเอามา อาดสิเป็น ขั้นตอนแลกเฮากะสิเอาเข้าซุมนั้นมาแซ่น้ำก่อนเนาะ แซ่น้ำในโอ่ง ให้มัน อาดสิ ให้มันสิแตก ให้เม็ดเข้าสิแตกที่สิให้มันหว่านขึ้นแล้วสิเกิดเนาะ กะแซ่น้ำ จัก สองสามมื้อเนาะ

Vocabulary recordings — Planting rice 05

แล้วกะอีกวิทีหนึ่งเนาะเป็นวิที เขาเอิ้นว่ากานดำนา ดำไฮ่ดำนานี้หละเนาะ ขั้นตอนแลกเฮากะสิมีเม็ดพันคือกันนั้นหละ เม็ดพันกะสิ แล้วแต่คนสิเอาเม็ดพันแบบใดมา กะอาดสิเป็นเม็ดพันคือกันกับกานผายเข้าเลยเนาะ ขั้นตอนแลกกะเอาเข้าไปแซ่คือกัน แล้วแต่พุใดสิแซ่โดนบ่โดน สองสามมื้อกะได้ กะเอาแซ่ไว้ แล้วกะ ขั้นตอนแลกเฮากะเอาเข้าที่แซ่นั้นหละไปหว่านในไฮ่นา บ่ต้องให้ใหญ่ปานใด แล้วแต่ปะลิมานเข้า เฮาสิเอาเข้าซุมนี้ไปหว่านในไฮ่ตงนั้นที่เฮาไถฮุด หลือว่าไถนาดินไว้งามแล้ว พ้อมที่สิเอาเข้านี้ไปหว่านแล้ว

Basic vocabulary — Page 24 — Series B, pictures 09-10: newspaper, to read

9
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้กะเป็นหนังสือพิมเนาะ
ค้ายๆ กับหนังสือ แต่ว่ามันสิแผ่นน้อยๆ หลือว่าสิมีข้อมูนบ่หลายส่ำหนังสือ
หนังสือพิมนี้มีปะโยดอี่หยังบ่ กะมีอยู่ หนังสือพิมนี้กะสิเฮ็ดออกมาแต่ละมื้อๆ อยู่ในหนังสือพิมนั้นกะสิมีเนื้อหาสาละหลายสิ่งหลายอย่าง อาดสิมีเกี่ยวกับ ข่าวกานเมือง หลือว่าข่าวในสิ่งต่างๆ หลือว่าเกี่ยวกับสาละคะดี หลือว่าละคอนเนาะ กะสิพิมเข้าไปในหนังสือพิมนั้น
ขั้นพุใดอยากอ่านหลือว่าอยากฮู้ข่าวอี่หยังต่างๆ เกี่ยวกับบ้านเมียงกะสามาดไปซื้อหนังสือพิมอยู่ตะหลาดหลือว่าอยู่ล้านขายของ เพื่อที่สิมาอ่านหนังสือพิมนี้

10
เขากำลังเฮ็ดหญัง กะมีพุซายพุหนึ่ง เขากำลังอ่านหนังสือพิมอยู่
ตาของเขากำลังจ้อง กำลังแนมหนังสือพิมอยู่ เขาคือสิกำลังอ่านหนังสือพิมอยู่
แล้วเขาอ่านหนังสือพิม เขาอ่านอี่หยังอยู่ตอนนั้น กะจักคือกัน อันนี้กะบ่ฮู้ว่าเขาอ่านอี่หยังอยู่ อาดสิอ่านข่าว หลือว่าอ่านละคอน หลือว่าเบิ่งอี่หยังต่างๆ ที่อยู่ในหนังสือพิมนั้นกะได้ อันนี้เฮากะบ่ฮู้คือกันเนาะ

Vocabulary recordings — เข้าแลง

ต่อไปกะสิเป็นคำว่า เข้าแลง เนาะ เข้าแลงนั้นกะหมายถึงว่า เข้าญามมื้อแลง เข้าคาบญามมื้อแลง ตอนค่ำๆ หลือว่าญามมื้อแลงฮอดตอนดึกๆ นั้นเองเนาะ กะสิเอิ้นว่าเข้าแลง อาดสิเป็นสี่โมงแลง ห้าโมงแลง หกโมงแลง หลือว่าทุ้มหนึ่ง สองทุ้ม สามทุ้มจั่งซี้เนาะ กะสิเอิ้นว่าเข้าแลงเนาะ กะ

— กินเข้าแลงแล้วติ
— กินเข้าแลงไป่
— ได้หญังกินแลงหละ
— ได้อี่หยังกินเข้าแลงน่อ

กะสิเว้าปะมานนี้ กะสิเอ่ยปะมานนี้เนาะ แล้วกะต่อไปกะสิเป็นญามมื้อคืนแล้ว ขั้นหลังจากแลงแล้ว หลือว่าค่ำแล้ว กะสิเป็นญามดึกต่อไปเนาะ คนอี่สานส่วนมากสิบ่อยู่ฮอดดึกบ่นั้น สิบ่มีเข้าที่มีคาบต่อไปอีก เพาะว่าคนอี่สานสิเข้านอนเล็ว หลือว่าบ่เฮ็ดอี่หยังเลยเวลาดึกไปฮอดปานนั้นเนาะ แล้วกะคนอี่สานกะสินิยมพากันนอนเล็ว หลือว่าพากันฟ้าวนอนนั้นเองเนาะ เพาะว่ามื้อใหม่สิได้เฮ็ดงาน ไปเฮ็ดงาน หลือว่าไปเฮ็ดไฮ่เฮ็ดนา แล้วกะสิมีเข้าเซ้าต่อไป

Basic vocabulary — page 20 — Series B, pictures 11-13: dead, pig, bird, person, candle

11
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้คือหมู หมูมันกำลังตาย หมูมันนอนตายอยู่

12
นี้คืออี่หยัง อันนี้คือนก นกตาย นกมันกำลังตาย
อะวัยยะวะของนกมีอี่หยังแน่ นกกะสิมีหลายสิ่งหลายอย่างคือกัน กะสิมีปีกพ้อม มีปีกสองข้าง แล้วกะมีขาพ้อม แล้วกะมีตีนพ้อม มีตีนสองข้างคือกัน แล้วกะมีหาง มีปาก มีตาพ้อม มีดังพ้อม แล้วกะมีอีกหลายสิ่งหลายอย่าง แล้วนกมันกะสามาดบินได้พ้อม

13
นี้คืออี่หยัง นี้คือคนตาย เอิ้นง่ายๆ ว่าสบ ขั้นคนตายเขาสิเอิ้นว่าสบ แล้วเขาจุดเทียนพ้อมแม่นบ่ แม่น เขาจุดเทียนพ้อม มีควนฮึ่มๆ ขึ้นพ้อม
กานจัดงานสบนี้ หลือขั้นมีคนตาย อยู่พากอี่สาน หลืออยู่ซู่พาก หลือในปะเทดไทย ขั้นคนตายนี้ สิให้พะมีสวด คือเอิ้นว่าสวดอะพิทัม สวดสามมื้อ แล้วกะเอาไปเผา
ขั้นคนตายได้สามมื้อ กะนับจากมื้อที่ตาย ขั้นนับได้สามมื้อแล้ว กะสิเอาไปเผา คือมื้อที่สามสิเป็นมื้อเผาของสบ

Basic vocabulary — Page 27 — Series B, pictures 19-20: clock/watch, time, minute

19
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้เป็นนาลิกา
นาลิกาเป็นแบบใด นาลิกากะเป็นวงกม เป็นอันวงกม
นาลิกามีหน้าที่หญัง นาลิกากะมีหน้าที่บอกเวลา บอกให้เฮาฮู้ว่าจักโมงๆ แล้ว
กะสิมีอยู่สามเข็มนำกันเนาะ เข็มอันหนึ่งกะสิเป็นเข็มใหญ่ เข็มใหญ่กะสิเป็นเข็มอันใหญ่ๆ สั้นๆ เป็นเข็มบอกซั่วโมง แล้วเข็มอีกเข็มหนึ่งเป็นเข็มญาวๆ ใหญ่ๆ หน่อยหนึ่ง ญาวๆ กะสิเป็นเข็มบอกนาที แล้วเข็มหนึ่ง เข็มน้อยๆ ดอก เข็มน้อยๆ ญาวๆ เป็นเข็มบอกวินาที
จักโมงแล้ว ตอนนี้สิบสองนาลิกาหนึ่งนาที

20
อันนี้คืออี่หยัง อันกะเป็นนาลิกา เป็นนาลิกาบอกเวลา
แล้วเฮาสามาดฮู้ได้บ่ว่า ตอนนี้จักโมงแล้ว กะฮู้ได้ เพาะว่าตอนนี้เข็มใหญ่มันซี้ไปเลขสิบสอง เข็มน้อยหลือว่าเข็มนาทีมันซี้ไปเลขหนึ่ง กะสิเฮ็ดให้ฮู้ว่าตอนนี้เวลาสิบสองนาลิกาห้านาที
ขั้นตอนนี้สิบสองนาลิกาเป็นญามมื้อคืน กะสะแดงว่าเที่ยงคืน
ขั้นสิบสองนาลิกาอยู่เวลากางวัน หลือว่าญามแก้ง กะสะแดงว่าตอนนั้นตอนเที่ยง หลือว่าเที่ยงวัน หลือว่าเที่ยงมื้อนั้นหละเนาะ

Basic vocabulary — page 11 — Series B, pictures 10-13: mosquito, to bite, blood, to slap

10
นี้คืออี่หยัง นี้คือญุง
ญุงมันเป็นสัดมีปีก ญุงมันบ่มีกะดูก ญุงมันบินได้ เพาะว่ามันมีปีก
แต่ว่าญุงเป็นสัดน้อยๆ บ่สามาดอยู่ได้โดน สามาดใซ้ซีวิดได้แค่เจ็ดมื้อ แล้วมันกะตาย
ญุงมันกินเลียดเป็นอาหาน มันสิกินเลียดคน หลือกินเลียดสัดอื่นๆ ขั้นมันบ่ได้กินเลียด มันกะสิตายเล็ว
มันกัดเจ็บบ่ เจ็บอยู่ ญุงมันกัดเจ็บหลาย ขั้นมันมากัดเฮา มันกะสิเจ็บบักคักหนึ่ง
ญุงมันตาย้านบ่ ตาย้านอยู่ ขั้นญุงมันกัดเฮา เฮากะอาดสิเป็นโลกไข้เลือดออกกะได้ โลกนี้มันตาย้านหลาย

11
ญุงมันกำลังเฮ็ดหญัง มันกำลังสิบินไปกัดคน มันสิบินไปกัดแขนคน
พุซายคนนี้ เขาใส่เสี้ยแขนสั้น กำลังนอนหลับอยู่
ญุงมันเห็น มันกะเลยสิไปกัดกินเลียด กัดกินเลียดของคน ตอนนี้มันกำลังสิบินไป เบิ่งซงแล้วมันคือสิอยากกินเลียดหลาย อยากกัดคนหลาย

12
ตอนนี้ญุงมันเฮ็ดอี่หยัง ตอนนี้ญุงมันกำลังกัดคน
มันบินลงไปกัดคนแล้ว ตอนนี้มันกัดคนอยู่ มันกำลังกินเลียด ตอนนี้คนบ่ทันได้ฮู้สึก คนกะกำลังนอนอยู่

13
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขาฮู้สึกโต เขาฮู้สึกเจ็บ เพาะว่าญุงกำลังกัดเขา เขากะเลยใซ้มือของเขาตบญุง
ขั้นเขาตบญุง ญุงสิตายบ่ กะตายอยู่ เพาะว่าเขาใซ้มือของเขาตบญุง ขั้นมันโดนคนตบ มันกะสิตาย

BCF04 Introducing oneself to others — Description

ลูบนี้กะสิเฮ็ดให้เฮาฮู้ว่า เป็นกานแนะนำโตของเจ้าของ ให้คนอื่นฮู้จัก หลือสิเป็นกานทักทายกัน กานแนะนำโตของเจ้าของ ให้แต่ละฝ่ายฮู้จักว่าเจ้าของเป็นใผ มาแต่ใส ซื่ออี่หยัง เฮ็ดงานอี่หยัง เป็นอี่หยัง ปะมานนี้เนาะคับ กะสิญกโตอย่าง อย่างเซ้น เฮาอาดสิเห็นกันอยู่ในงาน เห็นกันอยู่ในห้าง พ้อกันอยู่ในโลงเลียน พ้อกันอยู่โลงพะยาบาน เฮากะอาดจะทักทายกัน แนะนำโตของเจ้าของ ปะมานว่า

— สะหวัดดีคับ ผมซื่อ ... เด้อคับ ผมเป็นพุใหญ่บ้าน บ้าน ... บ้านอันนั้น บ้านอันนี้เด้อคับ ขอฝากเนี้ยฝากโตหนะเด้อคับ

หลือจะเป็นกานแนะนำโตของเจ้าของ เจ้าของอาดจะเป็นนักเลียน แนะนำโตให้คูฮู้จัก อย่างเซ้นว่า

— อาจานคับ สะหวัดดีคับ ผมซื่อนาย ... ผมเลียนอยู่ซั้นมอสี่ทับหก ผมมาเลียนอยู่โลงเลียนแห่งนี้มื้อแลก กะขอฝากเนี้ยฝากโตหนะเด้อคับ

และอีกเหดกาน และอีกสะถานะกานอาดสิพ้อกันอยู่ในงานบางอย่าง อาดสิแนะนำโตของเจ้าของว่า

— สะหวัดดีคับ ผมซื่อ ... เด้อคับ ผมเป็นหมอ ลักสาอยู่โลงพะยาบาน ... เด้อคับ

เฮากะอาดจะแนะนำโตของเจ้าของ หลือคนอื่นกะอาดสิแนะนำโตของเขาให้เฮาฮู้จัก และนี้กะสิเป็นกานแนะนำโตของเจ้าของ ให้คนอื่นฮู้จัก หลือเฮากะอาดสิฮู้จักคนอื่นพ้อม นี้กะเป็นคำเว้าบางส่วน คำเว้าในกานแนะนำโตของเจ้าของของคนอี่สาน

Basic vocabulary — page 20 — Series B, pictures 16-20: school, student, teacher, to pay respect

16
นี้คืออี่หยัง อันนี้เป็นโลงเลียน เบิ่งซงแล้วเป็นลักสะนะของโลงเลียน
แล้วเด็กน้อยมาเฮ็ดอี่หยังอยู่โลงเลียน เด็กน้อยนักเลียนมาเฮ็ดอี่หยังอยู่โลงเลียน กะมาเลียนหนังสือ
โลงเลียนเป็นหม้องให้ความฮู้ ขั้นเด็กน้อยมาโลงเลียน กะสิได้ความฮู้ ขั้นบ่มาโลงเลียน กะสิบ่ได้ความฮู้ กะสิปึก
โลงเลียนนี้มีจักซั้น โลงเลียนนี้มีสองซั้น มีซั้นหนึ่งกับซั้นสอง
เสาอยู่ข้างหน้าโลงเลียนนั้นเป็นเสาอี่หยัง เป็นเสาทงซาด ทุกโลงเลียนในปะเทดไทยสิมีเสาทงซาด เป็นเสาเคาลบทงซาดอยู่หน้าโลงเลียน แล้วกะมีทงซาดอยู่เทิงหลักเสานั้นพ้อม
เสาอันนี้กับทงซาดอันนี้เอาไว้เฮ็ดหญัง เอาไว้ยืนเคาลบทงซาด ทุกมื้อเวลาสองโมงเซ้าที่นักเลียนไปโลงเลียน เด็กน้อยต้องมายืนเคาลบทงซาดอยู่หนี้ แล้วกะล้องเพงซาดของปะเทดไทย

17
นี้คือพุใด เขาเป็นพุใด เขาเป็นใผ เขาเป็นเด็กน้อยนักเลียน เป็นนักเลียน
เขาใส่ซุดนักเลียนอยู่ ตอนนี้เขากำลังแต่งซุดนักเลียนอยู่
แล้วเขาถืออี่หยังอยู่ เขาถือกะเปา เป็นกะเปาถือ เป็นกะเปาถือของนักเลียน

18
นี้คือพุใด อันนี้เป็นเด็กน้อยนักเลียน เป็นเด็กน้อยนักเลียนพุหญิง
เขาใส่ซุดอี่หยังอยู่ เขาใส่ซุดนักเลียน พุหญิงสิใส่ซุดนักเลียน แล้วกะใส่สิ้นพ้อม เป็นสิ้นกะโปงนักเลียน
แล้วในมือของเขานั้นถืออี่หยังอยู่ ถือกะเปานักเลียน เป็นกะเปานักเลียน เขากำลังถืออยู่

19
นี้คือพุใด อันนี้เป็นคู เป็นอาจาน
คูมีหน้าที่เฮ็ดหญัง คูมีหน้าที่สอน สอนหนังสือเด็กน้อยนักเลียน ให้นักเลียนมีความฮู้ ให้เด็กน้อยเลียนหนังสือเก่งๆ แล้วกะซ่อยบอกซ่อยสอนเด็กน้อยนักเลียน ให้เป็นคนดี แล้วกะตั้งใจเลียน
เห็นดำๆ อยู่ข้างหลังอาจานนั้นเป็นอี่หยัง เป็นกะดานดำ เอาไว้เขียน หลือเอาไว้สอนนักเลียน
สีขาวๆ ที่เขียนอยู่นั้นคืออี่หยัง เป็นซ่อก เอาไว้เขียนลงไปในกะดานดำนั้น ให้มันเกิดโตหนังสือ หลือให้เกิดสิ่งที่เฮาสิสอนลงไปในนั้น

20
เด็กน้อยนักเลียนกำลังเฮ็ดอี่หยัง กำลังไหว้อาจาน กำลังทำความเคาลบอาจาน
เขาเฮ็ดเฮ็ดหญัง เขาไหว้อาจานเฮ็ดหญัง เขากะไหว้เพื่อที่สิทำความเคาลบอาจาน
เด็กน้อยนักเลียนทุกคนที่อยู่ในโลงเลียนนั้น ขั้นพ้ออาจานคนใด ต้องไหว้ หลือสะหวัดดีอาจาน เพื่อทำความเคาลบ

Basic vocabulary — Page 29 — Series B, pictures 06-07: ring, gold, to put on

6
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้เป็นแหวน
เป็นแหวนทอง แหวนสีทองพ้อม เบิ่งลักสะนะแล้วกะอาดสิเป็นแหวนทองเลยเนาะ
แล้วแหวนทองนี้มีลาคาแพงบ่ กะแพงอยู่ กะแพงเติบเนาะ กะบ่แพงปานใด กะแล้วแต่ เขาเอิ้นว่าหญังเกาะ น้ำหนักทอง ลูบแบบทอง ขั้นน้ำหนักหลายกะแพง น้ำหนักหน้อยกะบ่แพง
ตอนนี้เนาะกะอาดสิแบบว่า บาทหนึ่ง เขาเอิ้นว่าบาทหนึ่ง กะสิลาคาอยู่ปะมานสองหมื่นบาทเนาะ
น้อยกว่าบาทหนึ่งกะสิมีสามสะหลึง สองสะหลึง แล้วกะหนึ่งสะหลึง แล้วกะเคิ่งสะหลึงเนาะ กะสิตามลาคาลงไป
เคิ่งบาทหลือว่าสองสะหลึงกะสิอาดปะมานหมื่นหนึ่ง สามสะหลึงกะสิปะมานหมื่นห้า ปะมานนั้นเนาะ ลาคาแล้วแต่ปะลิมาน แล้วแต่จำนวนของทองมันเนาะ
ทองหนิกะสิเป็นลาคาที่บ่แพงส่ำเพ็ด ขั้นเพ็ดกะสิลาคาแพงไปอีกลาคาหนึ่ง ทองกะสิลาคาพอปะมานที่เว้าไปเนาะ

7
เขากำลังเฮ็ดหญัง เบิ่งจากลักสะนะแล้วเขากำลังใส่แหวน ใส่แหวนทอง
กะสิมีมือพุหนึ่ง จับแหวน กำลังสิใส่ หลือว่าอาดสิเป็นมือของเขาเทิงสองข้าง อาดสิเป็นพุเดียวกัน กำลังใส่แหวนไปอีกข้างหนึ่งของเขาเนาะ
อาดสิเป็นฝั่งขวากำลังใส่แหวน แล้วอีกมือข้างซ้ายกำลังสิสุบแหวนไปใส่มือข้างขวา
เขาใส่แหวนเข้าไปในนิ้วใด เขาใส่แหวนเข้าไปในนิ้ว นิ้วนางเนาะ เขาเอิ้นว่านิ้วนาง คนกะสิมีห้านิ้ว มีนิ้วโป้ นิ้วซี้ นิ้วกาง นิ้วนาง นิ้วก้อย เนาะ
กานใส่แหวนกะสิมีกานบ่งบอกถึงสองลักสะนะ หลือว่าสองวิทีนำกันเนาะ ขั้นเขาใส่แหวนอยู่นิ้วนางกะสิหมายถึงว่าเป็นกานหมั้น หมั้นที่สิก่อนแต่งงาน ขั้นสมมุดว่ามีผัวเมีย สองคนเนาะ กำลังสิแต่งงานกัน แต่ว่าบ่ทันได้แต่ง หมั้นกันก่อน เพื่อที่ว่าสิไปแต่งงาน แต่ว่าในตอนนี้คือหมั้นกันก่อน กะสิใส่แหวนอยู่นิ้วนางเนาะ
แต่ว่าขั้นมื้อใดสองคนนี้อยากสิแต่งงานกัน อีกสองสามเดียนไปข้างหน้า ปากดว่าฮอดมื้อสองสามเดียนนั้นแล้ว สิแต่งงานกัน สมมุดว่าฮอดมื้อนี้ปึ่บ สิแต่งงานกันมื้อนี้ กะสิใส่แหวนนิ้วก้อย อันนั้นกะสิหมายถึงว่าขั้นแต่งงานกันกะใส่แหวนนิ้วก้อย ขั้นหมั้นกันให้ใส่แหวนนิ้วนาง

Basic vocabulary — Page 28 — Series B, pictures 01-03: to hang, picture, monkey, branch, socks

1
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังเอาพาบไปห้อย
พาบอี่หยัง เป็นลูบพาบวาด หลือว่าพาบถ่ายนี้หละ เป็นกอบสี่เหลี่ยม
เขาสิเอาไปห้อยเฮ็ดหญัง เขากะสิห้อยไว้ฝาผะหนัง หลือว่าห้อยไว้ถ้าโซ ไว้ถ้าเบิ่ง
เขาห้อยไว้ใสเกาะ ห้อยไว้ฝาผะหนัง ติดกับฝาผะหนังหละ
แล้วเขาห้อยจั่งใด กะสิมีเซียกติดอยู่กอบลูบ หลือว่าหม้องพาบวาด แล้วกะไปห้อยใซ้ตะปู ตะปูที่มันตอกลงไปในฝาผะหนัง เขากะสิเอาตะปูหนั้นหละ ตะปูดอกหนึ่งตอกลงไปในฝาผะหนัง แล้วแต่ว่าเฮาสิตอกอยู่หม้องใด เอาไว้จุดใด เฮากะตอกตะปูลงไปหม้องนั้น แล้วเฮากะเอาพาบอันนี้ไปห้อยอยู่หม้องตะปูหม้องนั้น หลือว่าไปห้อยอยู่หม้องข้างฝาหม้องนั้น

2
อันนี้คืออี่หยัง อันนี้เป็นสัด เขาเอิ้นว่าลิง มันเป็นลิง
ลิงกำลังเฮ็ดหญังอยู่ มันกำลังห้อยอยู่ ห้อยอยู่เทิงง่าไม้ อยู่เทิงกิ่งไม้หนั้นหละ
กิ่งไม้กิ่งใหญ่บ่ บ่ใหญ่ปานใดดอก
เอ๊า แล้วเป็นหญังลิงคือไปห้อยอยู่หนั้น กะจักคือกัน มันอาดสิมักอยู่เทิงกกไม้กะได้ มันกะเลยห้อยอยู่เทิงกกไม้ หลือว่าห้อยอยู่เทิงง่าไม้
ในโตของลิงมันมีอี่หยังแน่ มันกะสิมีแขน มีขา มีแขนสองข้าง มีขาสองข้าง มีหางพ้อม มีขนพ้อม ลิงซู่โตสิมีขนหลายพ้อม เกียบซู่จุดหลือว่าซู่หม้องอยู่ในโตมันเอาโลด
แล้วลิงอันนี้โตสีหญัง อันนี้ลิงโตนี้มันสีส้ม
แล้วลิงโตอื่นสีอื่นได้บ่ ได้อยู่ แล้วแต่ลิงพันนั้นหลือว่าลักสะนะนั้น มันกะสิแตกต่างกันไป บ่คือกัน
แล้วลิงมันอาสัยอยู่ใส มันกะอยู่ในป่า อยู่ในป่าในดงในโคกพุ้นหละ
ลังเที่ยคนกะจับมันเอาไว้ในสวนสัด หลือว่าเอามันมาเลี้ยงอยู่บ้าน

3
อันนี้อี่หยัง อันนี้เป็นถุงเท้า เขากำลังตากถุงเท้าอยู่
ถุงเท้ามีจักกิ่ง มีหกกิ่ง
กะอาดสิมัน อาดสิสกกะปก หลือว่ามันเปี้ยน เขากะเอามาซักเพื่อที่สิให้มันสะอาด ให้มันหอมเนาะ เพื่อที่สิใซ้งานต่อไปในมื้อใหม่
แล้วเขาตากอยู่ใส กะตากอยู่กางแก้ง หลือว่าตากอยู่หม้องมันมีแดด ให้แดดส่อง ขั้นแดดถืก หลือว่ามันตากใส่แดด มันกะสิแห้ง หลือว่าเฮ็ดให้มันบ่เหม็นอับเนาะ ขั้นมันบ่มีแดด มันกะสิเหม็นอับ หลือว่าเหม็นตากบ่แห้งนั้นเองเนาะ

Basic vocabulary — page 19 — Series B, pictures 11-14: calendar, day, week, month, year

11
นี้คืออี่หยัง นี้คือปะติทิน อันนี้เป็นปะติทิน บอกมื้อ บอกวัน บอกเวลา หลือบอกเดียนบอกปีนั้นหละ
แต่ว่าในปะติทินนี้มีบอกสามมื้อหนึ่ง มีบอกวันที่สิบ แล้วกะบอกวันที่สิบเอ็ด แล้วกะบอกวันที่สิบสอง มีบอกสามมื้อ เฮาเห็นสามมื้อนั้นหละ

12
นี้คืออี่หยัง อันนี้กะเป็นปะติทินคือกัน อันนี้กะเป็นปะติทิน
เป็นปะติทินบอกมื้อ ตอนนี้เฮาเห็นปะติทินบอกเจ็ดมื้อหนึ่ง บอกบ่หลาย เห็นแค่เจ็ดมื้อ
มีวันที่สิบเอ็ด สิบสอง สิบสาม แล้วกะสิบสี่ สิบห้า สิบหก แล้วกะสิบเจ็ด
มีเจ็ดมื้อหนึ่ง เอิ้นง่ายๆ ว่ามีอาทิดหนึ่ง อาทิดหนึ่งมีเจ็ดมื้อ
ในอาทิดหนึ่งกะสิมีเจ็ดมื้อ กะสิมีวันจัน วันอังคาน วันพุด วันพะลึหัด วันสุก วันเสา แล้วกะวันอาทิด
กะมีเจ็ดมื้อ ลวมกันกะเป็นอาทิดหนึ่ง หลือเจ็ดมื้อนั้นหละ

13
นี้คืออี่หยัง อันนี้กะเป็นปะติทินคือกัน อันนี้ปะติทินบอกเดียน อันนี้กะเป็นปะติทิน ปะติทินบอกเดียน
อันนี้มีเดียนหนึ่ง แล้วแต่เดียน อันนี้บ่ฮู้ว่าเป็นเดียนอี่หยัง แต่ว่าในเดียนนี้มีสามสิบเอ็ดมื้อ
บางเดียนกะมีสามสิบมื้อ บางเดียนกะมียี้บเก้ามื้อ แล้วแต่ เดียนกุมพาพันกะสิมียี้บเก้ามื้อ
ขั้นเดียนใดที่ลงท้ายด้วย คม กะสิมีสามสิบเอ็ดมื้อ ขั้นเดียนใดที่ลงท้ายด้วย ย๊น กะสิมีสามสิบมื้อ
แต่ว่าในเดียนนี้ที่เขาบอก[อยู่]ในลูบพาบนี้ กะสิมีสามสิบเอ็ดมื้อ เดียนนี้กะอาดสิลงท้ายด้วย คม

14
นี้คืออี่หยัง อันนี้กะเป็นปะติทิน เป็นปะติทินคือเก่านั้นหละ แต่ว่าปะติทินอันนี้เป็นปะติทินบอกปี บอกปี
ปีหนึ่งกะสิมีสิบสองเดียน อันนี้เป็นบอกปี ปีสองพันห้าล้อยห้าสิบเก้า
หลือบอกคอสอ ขั้นเป็นคอสอของปะเทดฝะลั่งกะสิสองพันสิบหก
ในสิบสองเดียน หลือในปีหนึ่ง กะสิมีสิบสองเดียน แต่ละเดียนกะสิมี หนึ่ง เดียนมกกะลาคม สอง กุมพาพัน สาม เดียนมีนาคม สี่ เดียนเมสาย๊น ห้า เดียนพึสะพาคม หก เดียนมิถุนาย๊น เจ็ด เดียนกะละกะดาคม แปด เดียนสิงหาคม เก้า เดียนกันญาย๊น สิบ เดียนตุลาคม สิบเอ็ด เดียนพึสะจิกาย๊น สิบสอง เดียนทันวาคม
อันนี้กะสิเป็นสิบสองเดียนในหนึ่งปี แต่ละปีกะสิมีสิบสองเดียนนี้หละ
แล้วในปีหนึ่งสิมีจักมื้อ ในปีหนึ่งกะสิมีสามล้อยหกสิบหกมื้อ หลือสามล้อยหกสิบห้ามื้อ
ขั้นเดียนกุมพา หลือขั้นปีใดที่เดียนกุมพาพันมียี้บแปดมื้อ ปีนั้นกะสิมีสามล้อยหกสิบห้ามื้อ
แต่ว่าขั้นปีใดที่เดียนกุมพาพันมียี้สิบเก้ามื้อ ปีนั้นกะสิมีสามล้อยหกสิบหกมื้อ

Basic vocabulary — page 10 — Series B, pictures 16-20: to feed, chicken, fish, dog, bone, rice, child

16
เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังเอาเญี่ยให้ไก่
เขาเป็นพุหญิง เขาใส่เสี้ยสีขาว เขาใส่ส้งสีแดง
เขากำลังเอาเญี่ยให้ไก่ เขาเอาให้พุเดียว แล้วกะมีไก่โตเดียว
ไก่มันเป็นสัดหลือคน ไก่มันเป็นสัด ไก่มันบ่แม่นคน
ไก่มันเป็นสัดเลี้ยง สามาดเลี้ยงไว้บ้าน แต่ว่าเลี้ยงคนละแบบกับหมา ไก่เลี้ยงไว้ในคอก หมาเลี้ยงไว้อยู่ในบ้านกะได้
ไก่ต้องกินเข้าบ่ กิน ไก่ต้องกินเข้าซู่มื้อ ต้องให้เญี่ยหลืออาหานมันซู่มื้อ
ไก่มันใซ้ปากจิกแม่นบ่ แม่น ไก่มันใซ้ปากจิก เพาะว่าปากมันน้อย มันต้องจิกกินเอา จิกกินทีละหน่อยๆ
มันหิวบ่ มันกะหน้าสิหิว ขั้นมันบ่หิว มันกะบ่กินเข้า ขั้นมันหิว มันกะเลยกินเข้า

17
ในโถแก้วมีอี่หยัง ในโถแก้วมีปา มีปาโตหนึ่ง ปาโตบ่ใหญ่ ปาโตน้อยๆ ปาโตสีขาว มันกำลังสิอ้าปากกินเญี่ย
เขาเลี้ยงปาไว้ใส บ่ลู้คือกัน เขาอาดสิเลี้ยงไว้ในบ้านกะได้
แล้วเขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังเอาเญี่ยให้ปา เขาใซ้มือของเขาจับเญี่ยมาให้ปากิน

18
พุซายคนนี้เขากำลังเฮ็ดหญัง เขากำลังเอากะดูกให้หมากิน แล้วหมามันกะกำลังกินกะดูก
หมามันเป็นสัดแม่นบ่ แม่น หมามันเป็นสัด มันเป็นสัดเลี้ยง
คนมักเลี้ยงหมา เพาะว่าหมามันตาฮัก ตาฮักบักคักหนึ่ง คนกะเลยมักเลี้ยงหมาไว้บ้าน เอาไว้เฝ้าบ้านกะได้
เขาเอากะดูกให้หมากิน กะดูกอันใหญ่บ่ ใหญ่อยู่ แต่บ่ใหญ่หลาย กะดูกอันสีขาว
เบิ่งแล้ว หมามันคือสิมักกินกะดูกหลาย คือสิมักกินคัก
แล้วหมามันกะกำลังสั่นหางของมันพ้อม มันคือสิดีใจหลาย มันกะเลยสั่นหางของมัน ที่มันได้กินกะดูก มันกะเลยดีใจ

19
นี้ถ้วยอี่หยัง นี้ถ้วยเข้า
แล้วเข้ามันฮ้อนบ่ ฮ้อนอยู่ เข้ามันหน้าสิฮ้อนบักคัก เพาะว่ามันมีควนออกมาพ้อม กะเลยฮู้ว่า มันเป็นตาฮ้อนหลาย

20
สองคนนี้เป็นแม่กับลูกแม่นบ่ แม่น
แม่ของเขาใส่เสี้ยสีเทา ผมญาวพ้อม กำลังยืนอยู่
ลูกของเขาเป็นเด็กน้อยพุซาย กำลังนั่งอยู่ ใส่เสี้ยสีซมพู กำลังนั่งอ้าปากอยู่
ตอนนี้แม่ของเขากำลังถือถ้วยเข้าอยู่ ถือถ้วยเข้าไว้ถ้าป้อนเข้าลูก
เข้าอยู่ในถ้วยมีเต็มถ้วยเอาโลด เข้าหลายบักคักหนึ่ง หลายจนล้นเอาโลด
เขากำลังใซ้ตะเกียบคีบเข้าให้ลูกเขากิน แล้วลูกเขากะกำลังนั่งอ้าปากกินเข้าอยู่
เด็กน้อยพุซายนี้กำลังนั่งอยู่เทิงเก้าอี้ นั่งเพื่อที่สิกินเข้าที่แม่ของเขากำลังป้อน
เด็กน้อยเป็นตาฮักบ่ เป็นตาฮักอยู่ เป็นตาฮักบักคักหนึ่ง

Stories — Dog getting dirty

มื้อนี้เนาะหอั้น มีเลี่ยงหนึ่ง มีเลี่ยงหนึ่งเนาะ สิมาเว้าให้ฟัง เลี่ยงหมาน้อยหนิหละ หมาน้อยของข้อยหนิหละ เป็นหมาน้อยโตหนึ่งเนาะ หมาน้อยหอั้น โตน้อยๆ นี้หละ พุข้าเอามาเลี้ยง เอามาเลี้ยงใหม่หละ หัวกะเอามาเลี้ยงเนาะ เป็นหมาน้อย หมาพัน จักพันอี่หยังบุ โตน้อยๆ ตาฮักๆ ดอก ตาฮักอี่หลี หมาน้อยหนิกะเดย ขนสีน้ำตานพุ้นแหล้ว ขนญาวฟูบักคักพุ้นหละ ขนมันกะเดย งามอี่หลี งามคักงามแน่ สะออนหลาย พาไปหม้องนั้นหม้องนี้ มีแต่คนสะออน เขาสะออนคัก เขาสะออนหลาย ญ้อนว่ามันตาฮักหลาย มันตาฮัก

เทิงขี้มึน หมาอี่หยังมามึนกะด้อกะเดี้ย ขี้มึนหลาย หมาโตหนิกะเดย มีหอั้นเลี่ยงหนึ่งหนิหละ มาเว้าเลี่ยงหมาน้อย สิเว้าเลี่ยงหมาน้อยให้ฟัง มื้อนั้นหอั้น เลิกเลียนมาแล้ว มื้อวานนั้นหละเนาะ บ่แม่นมื้อนั้นดอก มื้อวานนั้น เลิกเลียนมาแล้ว หอั้นกะเลยกับบ้าน มาเอาหมาหอั้นสิพามันไปแล่นเหล้น อยู่สะหนามหญ้า อยู่โลงเลียนพุ้นหละ มื้อวานนั้นกะพามันไปแล่นเหล้น โอ๊ย หมากะมึนคักมึนแน่ พามันไปเหล้น ไปหาหมู่พุ้นหละ หาหมู่หมามันคือกันหละ หมู่ของข้อยกะเลี้ยงหมาคือกัน มีสี่ห้าคนพุ้นหละ พากันเลี้ยง คนละโตสองโต เลี้ยงแล้วกะมาเหล้นอยู่นำกันบัดหนิ เลี้ยงอยู่ในหอั้น เอามาหอั้นเหล้นอยู่สะหนามหญ้านั้นหละ อยู่สะหนามหญ้า [...] อยู่โลงเลียนนั้นหละ แล้วกะเอาหมาเหล้นนำกันบัดหนิ โอ๊ย หมาพ้อกันกะม่วนกุ่บ แล้วบัดนี้มันพ้อกันหนะ หลายโตเนาะ กะมีความสุข แล้วหมาได้แล่นเหล้นนำกัน แล่นยอกกัน ก่องแก่งๆ อยู่ แล่นอยู่นำสะหนามหญ้านั้นหละ โตหนึ่งกะแล่นไปทางซ้าย โตหนึ่งกะแล่นไป[ทาง]ขวา โตหนึ่งกะแล่นยอกกัน แล่นเหล้น มึนคักมึนแน่

บัดนี้หมาของข้อยบัดหนิ โตนั้นหละ โตตาฮักๆ นั้นหละ มึนกว่าหมู่บัดหนิ แล่นไปใสบ่แล่น แล่นลงคองน้ำพุ้นหนะ โอ๊ย คองน้ำน้อยๆ ดอกว่า แต่ว่า มันกะคองใหญ่พอสมควนหนิหละ มันกะแล่นลงไป เกียกขี้ตมล้อมอ้อมขึ้นมาบัดหนิ โอ๊ย มึนคัก มึนแน่ บ่ฮู้จักความหลาย หมาหนิกะเดย เกียกขี้ตมล้อมอ้อมขึ้นมาบัดหนิ โอ๊ย ข้อยกะสูนวะสั้นหละ ใจฮ้ายวะสั้น ด่ามันวะสั้นแหล้ว บ่ให้มันเหล้นอีกซ้ำแหล้ว พามันกับบ้านซ้ำ พามันกับบ้านไปล้างตนล้างโต ล้างขนมันออกนั้นหละ ขี้ตมมันบ่เป็นตาเบิ่งเนาะ ขี้ตม เกียกขี้ตมแล้วกะ โอ๊ย สูนวะสั้น เทิงสูนให้หมา เทิงสูนให้เจ้าของว่าพามันไปเหล้นอยู่นั้น ใก้คองน้ำเนาะ กะเลยพามันมาอาบน้ำ แล้วกะ [...] สะอาดคือเก่าหละ ตาฮักคือเก่าเนาะ แล้วกะมื้อหลังกะพามันไปคือเก่านั้นหละ อันนี้กะมาเว้าให้ฟังซื่อๆ ว่าพามันไปเหล้น มันมึนหลายเนาะ