Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ថ្ងៃត្រង់	tŋay trɑŋ	noon	7/6

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing sleepiness — Cultural note

ក្រោយពេលញ៉ាំបាយថ្ងៃត្រង់រួច មនុស្សមួយចំនួនមានអារម្មណ៍ងងុយគេង ដែលគេហៅថា ពុលបាយ។ ការគេងរយៈពេលខ្លីនៅពេលថ្ងៃហៅថា គេងថ្ងៃ។ អ្នកខ្លះប្រើពាក្យថា សម្ងំ សំដៅលើការគេងមិនឲ្យលក់ខ្លាំងពេក គឺគ្រាន់តែទម្រេតខ្លួននិងបិទភ្នែកដើម្បីសម្រាក ប៉ុន្តែនៅដឹងខ្លួន។

Establishing guidelines and deadlines for the completion of actions — Cultural note

នៅប្រទេសជប៉ុន នៅពេលគេកំណត់ថ្ងៃផុតកំណត់ផ្សេងៗ ដូចជា ការទទួលពាក្យសុំ ការដាក់ការងារឲ្យបំពេញ ជាដើម ភាគច្រើនគេមានទម្លាប់កំណត់ទាំងម៉ោងថែមទៀត ឧទាហរណ៍ត្រឹមថ្ងៃទី ៩ ខែកញ្ញា ម៉ោង ១២ ថ្ងៃត្រង់។ល។ រីឯនៅប្រទេសកម្ពុជា គេមិនទម្លាប់កំណត់ដល់ម៉ោងនោះទេ គឺត្រឹមថ្ងៃនេះឬថ្ងៃនោះតែប៉ុណ្ណោះ ឬក៏ថាពេលព្រឹក ពេលល្ងាចជាដើម។

Inviting someone to eat together — Dialogue

សម្រាកថ្ងៃត្រង់ នៅកន្លែងធ្វើការ
ធារី៖ កញ្ញា! ញ៉ាំបាយនៅ? មក មកញ៉ាំជាមួយគ្នា?
កញ្ញា៖ អូ ធារី! ញ៉ាំមុនចុះ។ ខ្ញុំអត់ទាន់ឃ្លានទេ។
វុទ្ធី៖ មកញ៉ាំបាយសិនមក កញ្ញា។ ហួសម៉ោងសម្រាកឥឡូវហើយ!
កញ្ញា៖ អូខេ! ខ្ញុំទៅយកបាយម្ហូបខ្ញុំមកសិនអីចឹង។
វុទ្ធី៖ ថ្ងៃអាទិត្យហ្នឹង ខ្ញុំទៅលេងផ្ទះបងតារា។ ធារីជាមួយកញ្ញាចង់ទៅលេងដែរអត់?
ធារី៖ អីចឹង? ចង់ទៅតាស! កញ្ញាទៅអត់?
កញ្ញា៖ ខ្ញុំអត់បានទៅទេ ព្រោះមានការរវល់នៅផ្ទះបន្តិច។

Noodle Soup (Sakanan) — 00 Introduction

សួស្ដី នៅក្នុងរូបភាពនេះគឺយើងនឹងនិយាយអំពីការញ៉ាំគុយទាវទឹកស៊ុប។ អញ្ចឹងការញ៉ាំគុយទាវទឹកស៊ុប គឺយើងអាចញ៉ាំបាននៅពេលព្រឹក ធ្វើជាអាហារពេលព្រឹក ហើយនិងពេលល្ងាចដែលយើងញ៉ាំជាអាហារសម្រន់។ អញ្ចឹងជាទូទៅគុយទាវទឹកស៊ុប យើងអត់សូវញ៉ាំពេលថ្ងៃនោះទេ ដោយសារតែពេលថ្ងៃយើងញ៉ាំបាយ ជាទូទៅនៅកម្ពុជាគឺយើងញ៉ាំបាយនៅពេលថ្ងៃ ហើយពេលល្ងាចក៏យើងញ៉ាំបាយដែរ ក៏ប៉ុន្តែពេលខ្លះមុនពេលអាហារពេលល្ងាច យើងអាចញ៉ាំមីស៊ុប ឬក៏គុយទាវ ដើម្បីជាអាហារសម្រន់។ អញ្ចឹងភាគច្រើនការញ៉ាំគុយទាវទឹកស៊ុបគឺយើងញ៉ាំនៅម៉ោងបួនល្ងាច ឬក៏ប្រាំល្ងាច ដែលអត់ទាន់ដល់ម៉ោងបាយទេ ព្រោះថាជាទូទៅនៅកម្ពុជាគឺជាមធ្យមម៉ោងបាយ គឺម៉ោងប្រាំមួយ ឬក៏ម៉ោងប្រាំពីរល្ងាច។ ដែលអញ្ចឹងដើម្បីកុំឲ្យឃ្លាន គឺយើងញ៉ាំអាហារសម្រន់សិន ហើយអាហារសម្រន់ដែលពេញនិយមនៅពេលល្ងាចគឺជាគុយទាវ ឬក៏មី ដែលមានទឹកស៊ុប ឬក៏ខគោ។ អញ្ចឹងពេលព្រឹកក៏យើងអាចញ៉ាំបានដែរ ពេលព្រឹក យើងអាចញ៉ាំជាអាហារពេលព្រឹក ក៏ប៉ុន្តែយើងអត់សូវញ៉ាំគុយទាវទឹកស៊ុបជាអាហារថ្ងៃត្រង់នោះទេ។

Going To Bed (Sakanan) — 05

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៥ នៅក្នុងរូបភាពទី ៥ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីគាត់ដាក់ថ្នាំដុសធ្មេញទៅលើច្រាសដុសធ្មេញរបស់គាត់ហើយ ក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានយកច្រាសដុសធ្មេញនោះមកដាក់ចូលក្នុងមាត់ ដើម្បីដុសសម្អាតធ្មេញរបស់គាត់។ អញ្ចឹងជាទូទៅ គឺយើងធ្វើការដុសសម្អាតធ្មេញមួយថ្ងៃបីដង ឬក៏ក្រោយពេលដែលយើងញ៉ាំអាហាររួច ដែលយើងជាទូទៅយើងដុសធ្មេញនៅពេលព្រឹក ក្រោយពីយើងក្រោកពីគេង។ អញ្ចឹងបន្ទាប់ពីយើងក្រោកពីគេង យើងត្រូវដុសធ្មេញម្ដង នៅពេលដែលយើងញ៉ាំអាហារថ្ងៃត្រង់រួច យើងត្រូវដុសធ្មេញម្ដង និងនៅពេលដែលយើងមុនចូលគេង មុនពេលដែលយើងចូលគេង យើងត្រូវដុសធ្មេញម្ដងទៀត ដើម្បីឲ្យប្រាកដថាធ្មេញរបស់យើងស្អាត និងមិនមានកាកសំណល់ជាប់នឹងធ្មេញនោះទេ ព្រោះប្រសិនបើមានកាកសំណល់ជាប់នៅធ្មេញ វាធ្វើ[អាចឲ្យ]អាចធ្វើឲ្យធ្មេញពុក ឬក៏មានដង្កូវស៊ីធ្មេញ អញ្ចឹងអាចធ្វើឲ្យធ្មេញយើងខូច ឬក៏យើងឈឺធ្មេញបាន។ ដូច្នេះយើងត្រូវដុសសម្អាតធ្មេញរបស់យើងឲ្យបានស្អាត ហើយយើងត្រូវដុសសម្អាតអណ្ដាតផងដែរ ព្រោះពេលខ្លះគឺបាក់តេរី ឬក៏មេរោគ វានៅតោងជាប់នឹងអណ្ដាត ដូច្នេះយើងត្រូវដុសសម្អាតអណ្ដាត ជាមួយនឹងធ្មេញយើងឲ្យបានស្អាត មុននឹងយើងចូលគេង។ ដែលជាក់ស្ដែងយើងឃើញក្មេងប្រុសម្នាក់នេះ គាត់កំពុងតែយកច្រាសដុសធ្មេញ ដែលមានថ្នាំដុសធ្មេញ ដុសទៅលើធ្មេញរបស់គាត់ ដោយគាត់យកច្រាសដុសធ្មេញនោះ ដាក់ចូលក្នុងមាត់ ហើយដុសចុះឡើងៗ ពីលើចុះក្រោម ពីក្រោមឡើងលើ ហើយពីឆ្វេងទៅស្ដាំ និងពីស្ដាំទៅឆ្វេងផងដែរ ដោយគាត់ដុសធ្មេញរបស់គាត់យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីឲ្យប្រាកដថា ធ្មេញរបស់គាត់គឺស្អាត មិនមានជាប់កាកសំណល់នោះទេ។ អញ្ចឹងយើងឃើញមានពពុះថ្នាំដុសធ្មេញជាច្រើនចេញពីមាត់របស់គាត់ ដោយយើងឃើញពពុះ ពពុះនោះគឺពពុះថ្នាំដុសធ្មេញ ព្រោះនៅពេលដែលយើងដាក់ថ្នាំដុសធ្មេញនៅលើច្រាស ហើយយើងយកមកដុសធ្មេញ គឺវានឹងមានពពុះចេញមក ហើយយើងអត់ត្រូវញ៉ាំពពុះនោះទេ ដោយសារតែពពុះនោះ គឺអាចធ្វើឲ្យយើងឈឺបាន អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងដុសហើយ គឺយើងត្រូវខ្ជាក់ពពុះនោះចោល ហើយប្រើប្រាស់ទឹកដើម្បីខ្ពុរមាត់ អញ្ចឹងយើងយកទឹកមកខ្ពុរមាត់ ដើម្បីខ្ពុរពពុះនោះចេញឲ្យអស់ ហើយឲ្យអស់ជាមួយនឹងកាកសំណល់ អញ្ចឹងយើងខ្ជាក់កាកសំណល់ជាមួយនឹងពពុះនោះចោល ព្រោះពពុះនោះគឺអត់ស្អាតនោះទេ នៅពេលដែលយើងដុសធ្មេញហើយ។ អញ្ចឹងក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែព្យាយាមដុសសម្អាតធ្មេញរបស់គាត់ឲ្យបានស្អាតមុននឹងចូលគេង ព្រោះគាត់ខ្លាចដង្កូវស៊ីធ្មេញ ឬក៏គាត់ខ្លាចមានក្លិនមាត់មិនល្អ នៅពេលដែលយើងភ្លេចដុសធ្មេញ វាអាចធ្វើឲ្យយើងមានក្លិនមិនល្អនៅក្នុងមាត់ ហើយម្យ៉ាងវិញទៀតធ្វើឲ្យធ្មេញយើងពុកនិងឆាប់បាក់ ដូច្នេះគាត់ត្រូវដុសធ្មេញគាត់ឲ្យបានស្អាត។

Cold Season (Sakanan) — 13

ចូលដល់រូបភាពទី ១៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ យើងឃើញថា វាគឺជាពេលថ្ងៃត្រង់ ព្រោះថាអម្បាញ់មិញយើងឃើញថា ឃើញម៉ោងវា ១២ កន្លះ ឬក៏ ១២ សែសិប។ អញ្ចឹង ១២ សែសិប គឺលើស ១០ នាទី យើង ១២ កន្លះ គឺ ១២ សាមសិបនាទី។ អញ្ចឹងប្រសិនបើម៉ោង ១២ សាមសិបនាទី គឺយើងហៅ ១២ កន្លះ ក៏ប៉ុន្តែអម្បាញ់មិញ គឺម៉ោង ១២ និងសែសិបនាទី បាទ។ អញ្ចឹងម៉ោង ១២ និងសែសិបនាទី គឺជាពេលវេលាមួយដែលកូនសិស្សចេញពីរៀន។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានសាលាខ្លះគឺកូនសិស្សនឹងរៀនព្រឹកផង ល្ងាចផង បាទ។ ប៉ុន្តែនៅសាលាខ្លះគឺគេរៀនតែមួយព្រឹកនោះទេ។ ដូច្នេះនៅសាលារៀន គេចូលរៀនម៉ោង ៧ ព្រឹក និងចេញម៉ោង ១១។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់តែសាលាដែលគេបង្រៀនពីរវេន បាទ គឺព្រឹក ល្ងាច គឺគេចូលម៉ោង ៧ ចេញម៉ោង ១១ និងចូលម៉ោង ១ ចេញម៉ោង ៥។ ដូច្នេះនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងអាចនិយាយថា សិស្សគឺដល់ពេលសម្រាកញ៉ាំបាយនៅពេលថ្ងៃត្រង់។ អញ្ចឹង ពួកគាត់ចេញពីសាលារៀន។ យើងឃើញនៅក្នុងនេះ យើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺមានសាលារៀនមួយ បាទ មានអគារសាលារៀនមួយ ដែលនៅក្នុងនោះ គឺយើងឃើញមានពីរជាន់ អគារនោះគឺពីរជាន់ បាទ ហើយមានប្រាំមួយបន្ទប់។ អញ្ចឹង មានថ្នាក់រៀនចំនួនប្រាំមួយបន្ទប់។ ហើយនៅលើអគារនោះ យើងឃើញមានព្រះអាទិត្យចំនួនមួយ អញ្ចឹងបានន័យថា ព្រះអាទិត្យរះនៅកម្ពស់ថ្ងៃត្រង់ បាទ អញ្ចឹងគឺជាពេលវេលាថ្ងៃត្រង់។ ហើយយើងឃើញមានសិស្សជាច្រើន គាត់បានដើរចេញពីអគារសាលានោះ។ អញ្ចឹងបានន័យថាដល់ម៉ោងដែលគាត់សម្រាក ដូច្នេះគាត់ត្រូវដើរចេញពីអគារទៅផ្ទះ ឬក៏ទៅកន្លែងញ៉ាំបាយ។ បាទ សិស្សខ្លះដែលមានផ្ទះជិតគឺគាត់ទៅផ្ទះរបស់គាត់ ចំណែកឯសិស្សដែលមានផ្ទះឆ្ងាយ គឺគាត់ទៅកន្លែងញ៉ាំបាយ ឬក៏គេហៅថាអាហារដ្ឋាន។ អញ្ចឹងជាទូទៅសាលានីមួយៗតែងតែមានអាហារដ្ឋានរបស់គេ សម្រាប់ឲ្យសិស្សានុសិស្សចូលញ៉ាំអាហារ។ យើងឃើញនៅពីមុខអគារនេះ គឺមានដងទង់ជាតិមួយ បាទ អញ្ចឹងបង្គោលខ្ពស់មួយនោះ គេហៅថាដងទង់ជាតិ ដែលយើងឃើញមានទង់ជាតិចងនៅដងបង្គោលនោះ កំពុងតែបក់រវិចៗ។ អញ្ចឹងទង់ជាតិគឺដាក់នៅគ្រប់សាលាតែម្ដង។ ហើយជាទូទៅមុនពេលចូលរៀន គឺសិស្សទាំងអស់ត្រូវតែគោរពទង់ជាតិ គឺយើងត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិឡើងដោយច្រៀងចម្រៀងជាតិ ដូចជានៅក្នុងសាលានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺពេលព្រឹកម៉ោង ៧ នៅពេលដែលសិស្សចូលដល់សាលាអស់ គឺសិស្សទាំងអស់ ត្រូវមកតម្រង់ជួរគ្នានៅក្បែរទង់ជាតិ ដើម្បីច្រៀងភ្លេង ច្រៀងបទភ្លេងជាតិ ហើយបង្ហូតទង់ជាតិឡើងលើនៅពេលព្រឹក។ អញ្ចឹងបទភ្លេងជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺមានចំណងជើងថាបទនគររាជ។ អញ្ចឹងគឺយើងតែងតែច្រៀង ដើម្បីបង្ហូតទង់ជាតិឡើងលើនៅពេលព្រឹក។ ហើយបន្ទាប់មក នៅពេលដែលសិស្សចេញពីរៀននៅពេលល្ងាច គឺយើងត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិចុះវិញ ដោយច្រៀងបទនគររាជដដែល។ អញ្ចឹងនៅគ្រប់សាលាទាំងអស់ គឺត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិពីរដង ទីមួយគឺនៅពេលព្រឹកម៉ោង ៧ និងទីពីរនៅពេលល្ងាចម៉ោង ៥ ឬក៏នៅពេលរសៀល។