Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ឡើង	laəŋ	1. to go up, ascend 2. (of aircraft) to take off 3. to rise, get up 4. to climb 5. to get on/board (a means of transport) 6. to go upstream 7. to ferment, rise (of dough) 8. to increase 9. up, upwards 10. upstream 11. increasingly 12. on 13. often occurs as a verb complement in various meanings	255/130

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing joy — Dialogue 1

នារី៖ កញ្ញា ម៉េចដែរ? ជិះរ៉ូលើខូសស្ទើមិញ សប្បាយអត់?
កញ្ញា៖ សប្បាយ!
នារី៖ ចង់ជិះទៀតអត់?
កញ្ញា៖ ចង់!
នារី៖ ឆ្លើយឡើងលឿនម៉ងហ្ន៎!

Expressing anger — Dialogue 1

តារា៖ ចុម អាណាគេអីក៏ចង្រៃម៉េះ ម៉ោចាក់កង់ឡានឯងឡើងបែក? អត់ការងារធ្វើមែន អាចង្រៃ? ចាំមើលអា៎ តែចាប់បាន ដឹងគ្នាម៉ងអា៎។ ចង្រៃយក។

Expressing cold — Additional dialogue

នៅហាងកាហ្វេ
មរកត៖ យកគ្រីនធីត្រជាក់ កែវតូច។
ស្រីពេជ្រ៖ រងាអីចឹងហើយ ញ៉ាំទឹកកកទៀត!
មរកត៖ មានរងាអីប៉ុណ្ណឹង។ ណាមួយធម្មតាខ្ញុំក្ដៅក្នុង អីចឹងទៅ អត់សូវចេះរងាទេ។
ស្រីពេជ្រ៖ ខ្ញុំវិញ ឡើងចង់រឹងថ្គាមហើយ។

Expressing joy — Dialogue 2

នារី៖ កញ្ញា ម្សិលមិញជុំគ្នាសប្បាយអេ៎?
កញ្ញា៖ អ៊ឺ! សប្បាយអា៎ណា! ស្ដាយ នារីឯងអត់បានទៅ។
នារី៖ ធ្វើអីគេខ្លះ?
កញ្ញា៖ ហៅអីញ៉ាំ និយាយគ្នាលេង ច្រៀងខារ៉ាអូខេ ... សើចឡើងហត់ម៉ងអា៎។

Getting someone’s attention — Dialogue 2

នៅក្នុងឡានក្រុងឬរទេះភ្លើង (នៅជិតគ្នា អាចកេះឬប៉ះស្មា ហៅឬមិនបាច់ហៅឈ្មោះ)
តារា៖ អេ!
វុទ្ធី៖ អូ បងតារា!
តារា៖ សម្លឹងមើលទូរស័ព្ទឡើងភ្លឹក!
វុទ្ធី៖ ជួនគ្នាម្ល៉េះ! ទៅណាមកណាបង?

Accepting direction — Cultural note

ចាស់ប្រើក្មេង ជារឿងធម្មតា ហើយការធ្វើតាមសំដីមនុស្សចាស់ជាសុជីវធម៌ ប៉ុន្តែពេលខ្លះ នៅពេលក្មេងនោះមិនចង់ធ្វើ គេធ្វើដែរតែដោយបញ្ចេញទឹកមុខមិនពេញចិត្ត។ ឃើញទឹកមុខបែបនោះ អ្នកប្រើអាចនឹងនិយាយថា “គ្រាន់តែប្រើប៉ុណ្ណឹងសោះ មុខឡើងក្រញូវ / មុខមើលមិនបាន”។

Expressing love — Additional dialogue

វិចិត្រ៖ អេ៎ តារា ម៉េចហើយ? គិតឡើងភ្លឹកអីចឹង? នឹកសង្សារមែន?
តារា៖ បាទ បង ខ្ញុំចង់ជួបនារី។ នៅនេះទូរស័ព្ទអត់សេវា តេអត់ចូលសោះបង។ មិនដឹងនារីបារម្ភខ្ញុំម៉េចទេ។
វិចិត្រ៖ ស្អែកទៅវិញហើយតាស។ ចង់នៅក្បែរគ្នារហូតម៉េចកើត។

Expressing warmth — Dialogue 1

នៅក្រៅ
នារី៖ ង៉ៃហ្នឹង ក្ដៅម៉េះ? ក្ដៅអត់ តារា?
តារា៖ ខ្ញុំដូចអត់អីផង។ ម្សិលមិញបានក្ដៅខ្លាំង។
នារី៖ អត់ពពកសោះម៉ងនៀក! បើកថ្ងៃឡើងភ្លឺចែស។
តារា៖ តស់ ចូលហាងកាហ្វេញ៉ាំអីសិន មានម៉ាស៊ីនត្រជាក់។ ចាំមេឃស្រទុំតិច ចាំដើរទៀត ម៉េចដែរ?
នារី៖ ហ្នឹងហើយ តស់។ បែកញើសជោកហើយនៀក។

Consoling someone — Dialogue 1

បាត់បង់សត្វចិញ្ចឹម
ស្រីពេជ្រ៖ កុសល ម៉េចហ្នឹង? ដូចស្រងូតស្រងាត់ម៉េះ?
កុសល៖ ឆ្មាខ្ញុំ តាំងពីប៉ុន្មានថ្ងៃមុន ឈឺ។ ស៊ីអត់បាន ហើយចេះតែថ្ងូរ។ ដល់ព្រឹកមិញក្រោកឡើង វាងាប់បាត់។
ស្រីពេជ្រ៖ សត្វវាអីចឹងហើយ កុសល។ អាយុវាខ្លីជាងមនុស្ស អីចឹងវាត្រូវតែទៅមុនហើយ។ កុំពិបាកចិត្តអី កាត់ចិត្តទៅ។ វាក៏ឆាប់បានទៅចាប់ជាតិថ្មីដែរ។

Getting someone’s attention — Cultural note

ស្របពេលដែលមានការប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទដៃទំនើប (ស្មាតហ្វូន) កាន់តែច្រើនឡើង ការសន្ទនាផ្ទាល់មាត់ កាន់តែតិចទៅៗ។ មនុស្សជាច្រើនប្រើពេលសម្លឹងមើលទូរស័ព្ទ ច្រើនជាងការចាប់អារម្មណ៍ទៅលើមនុស្សជុំវិញខ្លួន។ នៅប្រទេសកម្ពុជា ការហៅដោយការប៉ះស្មាឬដៃតិចៗ គឺជាការធម្មតា។ ពេលខ្លះ ក៏មានការពញ្ញាក់ពីក្រោយ ឬចាក់ក្រឡេកត្រង់ចង្កេះចំពោះមនុស្សជិតស្និទ្ធ។

Asking and saying whether something is correct — Dialogue 1

កិច្ចការសាលា
ប្អូនស្រី៖ បង! បងជួយមើលលំហាត់នេះខ្ញុំធ្វើត្រូវអត់?
បងស្រី៖ ម៉េចក៏ពីរបូកពីរស្មើប្រាំវិញ? ខុសហើយ។ ឥឡូវអូនឯងសាកលើកម្រាមដៃពីរឡើងមើល ហើយថែមម្រាមពីរទៀត។ រាប់មើល ទៅជាម៉ាន?
ប្អូនស្រី៖ មួយ ពីរ បី បួន។
បងស្រី៖ ហ្នឹងហើយ។ ហើយអូនឯងគិតម៉េចឃើញប្រាំ?
ប្អូនស្រី៖ ខ្ញុំច្រឡំ។

Explaining how something works — Cultural note

តើអ្នកចូលចិត្តឲ្យគេបង្រៀនធ្វើអ្វីមួយថ្មីដែលអ្នកមិនធ្លាប់ចេះដែរឬទេ? នៅខ្មែរ មានអ្នកឆ្លើយថា ចង់ឲ្យគេបង្រៀន ព្រោះយើងចេះកាន់តែច្រើនឡើង អាចធ្វើអ្វីៗដោយខ្លួនឯងបាន ប៉ុន្តែ អ្នកនឹងឮមានអ្នកឆ្លើយថា “ចេះច្រើន គេប្រើច្រើន”។ ឧទាហរណ៍ បើអ្នកចេះបើកឡាន អ្នកនឹងត្រូវគេឲ្យធ្វើតៃកុងកាន់តែញឹក បើអ្នកចេះជួសជុលកុំព្យូទ័រ នឹងមានមនុស្សកាន់តែច្រើន ដែលហៅអ្នកឲ្យមើលកុំព្យូទ័រដែលខូច។

Expressing frustration — Dialogue 3

រង់ចាំមិត្តភក្តិ
សេរី៖ អាឡូ និមល មកដល់ណាហើយ? ខ្ញុំចាំយូរហើយនៀក កាលណាបានម៉ោដល់?
និមល៖ ខ្ញុំអាឡែងតែស្ទះចរាចរណ៍ ជិតទៅដល់ហើយ។ ចាំតិចទៅណា។
សេរី៖ ងាប់ហើយ ចាំឡើងចង់ពីរម៉ោងហើយ។ ខ្ញុំរវល់អា៎ណា។
និមល៖ ឲ្យខ្ញុំធ្វើម៉េចអីចឹង បើខ្ញុំកំពុងតែជាប់នៅនេះដែរ? ខ្ញុំមិនមែនចង់ឯណា។
សេរី៖ ឥឡូវអញ្ចេះទៅ ចាំជួបគ្នាថ្ងៃក្រោយ។ ខ្ញុំទៅសិនហើយ អត់មានពេលអង្គុយចាំអីចឹងអេ៎។

Identifying items or people 2 — Additional dialogue

សោភា៖ ម៉េចហើយ កា? ជួបបងសុគន្ធអេ៎?
កណ្ណិកា៖ អត់បានជួបផង តែបានប្រគល់ឯកសារទុកនៅអ្នកនៅហ្នុងហើយ គាត់ថាចាំគាត់ប្រគល់ឲ្យបងសុគន្ធ។
សោភា៖ ជួបអ្នកណាគេ?
កណ្ណិកា៖ ខ្ញុំអត់បានសួរឈ្មោះផង។ គាត់ពាក់វ៉ែនតា រាងខ្ពស់។
សោភា៖ ពាក់វ៉ែនតា ... អូ មានតែបងវាសនាហើយមើលទៅ។ គាត់ប្រុសត្រូវអេ៎?
កណ្ណិកា៖ ហ្នឹងហើយ។ និយាយស្ដីឡើងសុភាព។
សោភា៖ ហ្នឹងហើយបងវាសនា។ សុភាពបុរសស្មោះ។

Expressing sorrow — Dialogue 2

បាត់បង់ស្នេហា
កញ្ញា៖ ចរណៃឯងនៅគិតពីគេទៀតមែន?
ចរណៃ៖ មានណា គ្រាន់តែនឹកឃើញពេលខ្លះស្ដាយ មិនគួរឲ្យរឿងបន្តិចបន្តួចមានលទ្ធផលអីចឹងសោះ។ បើអត់ធ្មត់តិចទៅ ប្រហែលគ្មានរឿងអី ហើយពួកខ្ញុំក៏មិនចាំបាច់ចែកផ្លូវគ្នាដែរ។ ស្រឡាញ់គ្នាឡើង ៣ ឆ្នាំហើយ។ កញ្ញាឯងដឹងអត់? ពេលអត់ពីគេ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាឯកា ហើយខ្ញុំគិតថាខ្ញុំមិនអាចរកមនុស្សបានដូចគេទៀតអេ៎ ហើយក៏គ្មានអ្នកណាម៉ោស្រឡាញ់ខ្ញុំទៀតដែរ។ ខ្ញុំប្រហែលជាត្រូវរស់នៅម្នាក់ឯងពិបាកចិត្តអីចឹងរហូតហើយ។

Pickpocket (Sakanan) — 09

នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ យើងឃើញថា បន្តិចក្រោយមក រថភ្លើងក៏មកដល់គោលដៅទីពីរ អញ្ចឹងជាទូទៅផ្លូវរថភ្លើងនីមួយៗ គឺមានស្ថានីយរថភ្លើងជាច្រើន បាទ ស្ថានីយរថភ្លើងជាច្រើន ដូចថានៅពេលដែលទៅដល់គោលដៅមួយ គឺមានស្ថានីយរថភ្លើងមួយ ដូច្នេះគ្រប់ស្ថានីយទាំងអស់រថភ្លើងត្រូវតែឈប់ អញ្ចឹងពេលនៅដល់ស្ថានីយមួយៗ រថភ្លើងត្រូវតែឈប់ ដើម្បីដាក់អ្នកដំណើរចុះ និងឲ្យអ្នកដំណើរផ្សេងទៀតឡើង អញ្ចឹងហើយនៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នេះ រថភ្លើងនោះបានមកដល់គោលដៅទីពីរ ដែលតម្រូវឲ្យរថភ្លើងនោះឈប់ ហើយបើកទ្វារឲ្យអ្នកដំណើរនៅខាងក្នុងចេញ និងអ្នកដំណើរនៅខាងក្រៅចូល។

Expressing thirst — Dialogue 1

ទិញភេសជ្ជៈ
វីរៈ៖ ស្រេកទឹកអា៎។ ង៉ៃហ្នឹងក្ដៅម៉េះហ្ន៎? បែកញើសឡើងជោកហើយ។ ចូលទិញទឹកផឹកតិចសិន។ អ្នកលក់ មានទឹកសុទ្ធអេ៎?
អ្នកលក់៖ មាន តែអត់មានអាត្រជាក់ផង។ អាក្លាសេអស់ហើយ អត់ទាន់បានដាក់ក្លាសេទៀតផង។
វីរៈ៖ ចង់បានអាត្រជាក់។ ចុះមានអីខ្លះក្នុងធុងទឹកកកហ្នឹង?
អ្នកលក់៖ មានទឹកក្រូច ទឹកផ្លែឈើ ...
វីរៈ៖ យកកូកាមួយម៉ោអីចឹង។ ... យកពីរកំប៉ុងម៉ងទៅ ទុកផឹកតាមផ្លូវទៀត។ បើកផឹកម៉ាក្អឿកសិន ចាំទៅមុខទៀត។
អ្នកលក់៖ អង្គុយសម្រាកនៅនោះសិនទៅ។ ប្រយ័ត្នខ្យល់គរ។

Breaking A Bowl (Sakanan) — 05

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៥ រូបភាពទី ៥ បុរសម្នាក់នោះគាត់ក៏បានលើកដៃឡើងទាំងពីរ ហើយហាមាត់និងបើកភ្នែកធំៗដែលគាត់ភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំង ព្រោះតែគាត់បានធ្វើឲ្យបែកចានគោម អញ្ចឹងគាត់បានភ្ញាក់ផ្អើល ដោយសារតែគាត់បានធ្វើឲ្យបែកចានគោមរបស់គាត់ ដោយសារតែគាត់ធ្វេសប្រហែស ដូច្នេះធ្វើឲ្យគាត់បើកភ្នែកធំៗ និងហាមាត់ធំៗ លើកដៃទាំងពីរឡើងលើ ហើយគាត់មានអាការៈភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែគាត់ធ្វេសប្រហែសរបស់គាត់ អញ្ចឹងគាត់សោកស្ដាយ ដោយសារតែគាត់មិនបានប្រុងប្រយ័ត្នឲ្យបានខ្ពស់ ដោយសារតែគាត់រវល់តែចិតបន្លែ ភ្លេចមើលនៅក្បែរដៃ ធ្វើឲ្យកែងដៃរបស់គាត់ប៉ះទៅនឹងចានគោម និងធ្វើឲ្យចានគោមធ្លាក់បែក។ អញ្ចឹងចានគោមរបស់គាត់ក៏បានធ្លាក់បែក។

Alms Round (Sakanan) — 10

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១០ នៅក្នុងរូបភាពទី ១០ យើងឃើញព្រះសង្ឃក៏បានបើកបាត្រឡើង អញ្ចឹងព្រះសង្ឃក៏បានបើកគម្របបាត្រ ដែលជាទូទៅបាត្រព្រះសង្ឃគឺតែងតែមានគម្រប ដើម្បីការពារដីហុយ កុំឲ្យដីហុយចូលប្រឡាក់ចង្ហាន់ ឬក៏ប្រឡាក់មុខម្ហូប ឬក៏ម្ហូបអាហារ ដែលព្រះសង្ឃ[មិន]បិណ្ឌបាតបាន។ អញ្ចឹងដើម្បីឲ្យស្ត្រីចំណាស់និងចៅស្រីរបស់គាត់នោះដាក់ចង្ហាន់ឬក៏ដាក់បាត្រ ព្រះសង្ឃត្រូវតែបើកគម្របបាត្រ ព្រោះថាការដាក់ចង្ហាន់គឺយើងតែងតែដាក់នៅក្នុងបាត្រជានិច្ច។ អញ្ចឹងយើងយកទៅដាក់ក្នុងបាត្ររបស់ព្រះសង្ឃ ដើម្បីប្រគេនដល់ព្រះសង្ឃ ដូច្នេះនៅក្នុងរូបភាពទី ១០ គឺព្រះសង្ឃកំពុងតែបើកគម្របបាត្រឡើង ដើម្បីឲ្យស្ត្រីចំណាស់និងចៅរបស់គាត់ អាចដាក់បាត្របាន។

Laundry (Sakanan) — 10

នៅក្នុងរូបភាពទី ១០ ចូលនៅក្នុងរូបភាពទី ១០ យើងឃើញថា បុរសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានកំពុងតែយកខោអាវចេញពីម៉ាស៊ីនវិញ អញ្ចឹងបានន័យថា ម៉ាស៊ីននោះបានដំណើរការបោកខោអាវរួចរាល់ហើយ បានន័យថាកន្លងទៅ ៤៥ នាទីហើយ អញ្ចឹងបន្ទាប់ពីគាត់រង់ចាំរយៈពេល ៤៥ នាទី គាត់ក៏បានមកប្រមូលខោអាវចេញពីម៉ាស៊ីនបោកខោអាវគាត់ ដូច្នេះនៅក្នុងរូបភាពនេះយើងឃើញថា គាត់បានបើកគម្របម៉ាស៊ីនឡើង បាទ គាត់បានបើកគម្របម៉ាស៊ីនឡើង រួចហើយប្រមូលខោអាវពណ៌របស់គាត់ដាក់ចូលទៅក្នុងកន្ត្រកមួយ អញ្ចឹងគាត់យកកន្ត្រកដែលគាត់ដាក់សម្លៀកបំពាក់ប្រឡាក់នោះ គឺគាត់យកមកវិញ រួចហើយគាត់ប្រមូលសម្លៀកបំពាក់ដែលគាត់បោកនៅក្នុងម៉ាស៊ីនរួចរាល់នោះ ដាក់ទៅក្នុងកន្ត្រកនោះ ដើម្បីយកទៅហាល។