Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ដែល	dael	1. who, whom, which, where, when 2. of/to/in/at which/whom 3. the fact/reason that 4. ever, happened to, having done at least once, having been to, already, always, had occasion to, have ever {អត់ដែលដឹងសោះ = I’ve never known this!}	2696/498

Link to overview page
Link to dictionary

Making appointments for meetings — Cultural note

នៅខ្មែរ ការមកយឺតដប់ទៅដប់ប្រាំនាទីនៅពេលណាត់ជួបច្រើនកើតមានជាញឹកញាប់ ពេលខ្លះយឺតរហូតដល់សាមសិបនាទីក៏មាន។ មូលហេតុគឺមកពីទម្លាប់ ឬដោយសារការស្ទះចរាចរណ៍ដែលកើតឡើងស្ទើរគ្រប់ទីកន្លែងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ។

Expressing dislikes 2A — Cultural note

ជនជាតិជប៉ុនតែងតែនិយាយពាក្យថា សុំទោស ជាញឹកញាប់។ ប៉ុន្តែ ជនជាតិខ្មែរមិនចូលចិត្តនិយាយថា សុំទោស នោះទេ ជាពិសេសពេលត្រូវនិយាយទៅកាន់អ្នកដែលក្មេងជាងឬឋានៈតូចជាង។ នេះជាទម្លាប់អាក្រក់មួយរបស់ជនជាតិខ្មែរ។

Expressing love — Cultural note

ក៏ដូចជាវប្បធម៌ផ្សេងដែរ ជនជាតិខ្មែរតែងតែរៀបរាប់អំពីក្តីស្រឡាញ់តាមរយៈបទចម្រៀង។ លោក ស៊ិន ស៊ីសាមុត គឺជាអ្នកចម្រៀងខ្មែរកាលសម័យដើមដ៏ឆ្នើមម្នាក់ ដែលបទចម្រៀងរបស់គាត់ពីរោះអណ្ដែតអណ្ដូង និងមានអត្ថន័យបង្ហាញទឹកចិត្តស្នេហាជ្រាលជ្រៅ។

Expressing warmth — Cultural note

នៅខ្មែរ មានរដូវតែពីរប៉ុណ្ណោះ គឺរដូវប្រាំងនិងរដូវវស្សា។ ខែដែលក្ដៅជាងគេ គឺ ខែចេត្រនៃចន្ទគតិរបស់ខ្មែរ ដែលច្រើនតែត្រូវនឹងខែមេសានៃសុរិយគតិ។ ចន្ទគតិ មានន័យថា ដំណើរនៃព្រះចន្ទ រីឯ សុរិយគតិ មានន័យថា ដំណើរនៃព្រះអាទិត្យ។

Saying “I want X” — Cultural note

នៅហាងទំនិញផ្សេងៗនៅប្រទេសខ្មែរ ពេលដែលភ្ញៀវកំពុងដើរមើលអីវ៉ាន់ អ្នកលក់ច្រើនតែឈរនៅជិត បំណងចាំឆ្លើយសំណួរនៅពេលភ្ញៀវសួរ ប៉ុន្តែ ការដើរតាមភ្ញៀវគ្រប់ជំហានបែបនេះ ធ្វើឲ្យភ្ញៀវពិបាកនឹងដើរមើលទំនិញបានដោយសេរី។

Expressing cold — Cultural note

នៅប្រទេសកម្ពុជា ជាទូទៅ ចាប់ពីខែ ១២ ដល់ដើមខែ ២ មានអាកាសធាតុត្រជាក់ ដែលគេនិយមហៅថារដូវធ្លាក់ខ្យល់ ដោយសីតុណ្ហភាពអាចធ្លាក់ដល់ ២០ ទៅ ២៥ អង្សាសេ។ ប្រជាជនច្រើនប្រារព្ធពិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅក្នុងរដូវនេះ ដើម្បីចៀសវាងរដូវភ្លៀង។

Expressing dislikes 1 — Cultural note

តើក្លិនផ្លែទុរេនឈ្ងុយឬក្រអូបទេសម្រាប់អ្នក? ជនជាតិផ្សេងភាគច្រើនមិនចូលចិត្តក្លិនរបស់ផ្លែទុរេននោះទេ។ ប៉ុន្តែ ជនជាតិខ្មែរជាទូទៅចូលចិត្តក្លិននិងរសជាតិផ្លែទុរេនខ្លាំងណាស់ ។ ទុរេនដែលល្បីថាឆ្ងាញ់គឺទុរេនមកពីខេត្តកំពត។

Expressing likes 2 — Cultural note

ជនជាតិខ្មែរចូលចិត្តធ្វើម្ហូបដោយដាក់ប្រហុកនៅក្នុងសម្ល មានសម្លប្រហើរ សម្លកកូរ ។ល។ ប្រហុកគឺជាគ្រឿងទេសម្យ៉ាងរបស់ខ្មែរដែលធ្វើអំពីត្រីបុកឲ្យហ្មត់និងផ្អាប់ទុក។ ជនជាតិខ្មែរមួយចំនួននិងជនបរទេសភាគច្រើន មិនចូលចិត្តក្លិនរបស់ប្រហុកនោះទេ។

Pickpocket (Sakanan) — 00 Introduction

សួស្ដីអ្នកទាំងអស់គ្នា បាទ ថ្ងៃនេះយើងនឹងមានប្រធានបទមួយ ដើម្បីលើកយកមកនិយាយ ដែលប្រធានបទរបស់យើងនៅក្នុងថ្ងៃនេះ គឺយើងនឹងនិយាយអំពីចោរឆក់ ចោរលួចកាបូប បាទ អញ្ចឹងយើងនឹងនិយាយអំពីចោរលួចកាបូប អញ្ចឹងយើងមកមើលរូបភាពទាំងអស់គ្នាតែម្ដង។

Expressing likes 1 — Dialogue 1

ធារ៉ាមកលេងផ្ទះណារី
ណារី៖ ធារ៉ា ម៉ស់ ញ៉ាំឪឡឹក។
ធារ៉ា៖ អូ អរគុណ ណារី។ ចំឪឡឹកដែលខ្ញុំចូលចិត្តម៉ង!
ណារី៖ អូ ធារ៉ាឯងចូលចិត្តឪឡឹកអ៎?
ធារ៉ា៖ ហ្នឹងហើយ ខ្ញុំចូលចិត្តឪឡឹក។
ណារី៖ ញ៉ាំឲ្យច្រើនៗទៅអីចឹង។

Expressing love — Song lyrics

បទចម្រៀង កំពង់ធំជំរុំចិត្ត
នេះគឺសំណាងយ៉ាងចំណាន ដែលវាសនាបាននាំឲ្យរូបខ្ញុំ ចាប់ចិត្តគិតផ្សងបំណងលើមុំ ឱកំពង់ធំថ្លើមជីវិត។
រៀមសូមសច្ចាចំពោះមុខអើយ មានភ្នំសន្ទុកជាសាក្សី បើខ្ញុំមិនស្មោះចំពោះស្រី សូមអ្នកប្រល័យខ្ញុំចោលទៅ។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 00 Introduction

សួស្ដីអ្នកទាំងអស់គ្នា បាទ ជួបគ្នាទៀតហើយក្នុងថ្ងៃនេះ ហើយថ្ងៃនេះយើងមានប្រធានបទមួយ ដើម្បីលើកយកមកនិយាយ ដែលប្រធានបទយើងដែលនឹងនិយាយនៅក្នុងថ្ងៃនេះ គឺការមុតដៃនឹងកាំបិត បាទ ការមុតដៃនឹងកាំបិត អញ្ចឹងពួកយើងមកមើលរូបភាពទាំងអស់គ្នាតែម្ដង។

Asking for help 1 — Cultural note

នៅផ្ទះម្ដាយទីទៃ នៅព្រៃម្ដាយតែមួយ — គឺជាសុភាសិតដែលជនជាតិខ្មែរតែងតែនិយាយ។
វាមានន័យថា ពេលនៅផ្ទះ យើងមានគ្រួសារផ្សេងៗគ្នាមែន តែពេលនៅក្រៅផ្ទះ យើងគួរជួយគ្នាទៅវិញទៅមកឲ្យដូចជាបងប្អូនបង្កើតគ្នាអីចឹងដែរ។

Expressing joy — Cultural note

ការដើរលេងទៅរមណីយដ្ឋានមានធម្មជាតិ ហើយបរិភោគអាហារជុំគ្នា និង អង្គុយនិយាយគ្នាលេង គឺជាការកម្សាន្តមួយបែបនៅខ្មែរ។ វាដូចជាពិចនិចដែរ ប៉ុន្តែភាគច្រើនគេមិនយកអាហារខ្លួនឯងទៅទេ គឺបរិភោគអាហារដែលទិញនៅទីនោះតែម្ដង។ រមណីយដ្ឋាន មានដូចជា កៀនស្វាយ គីរីរម្យ ។ល។

Discouraging someone from pursuing a course of action — Cultural note

ដោយសារនៅប្រទេសកម្ពុជាមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ញឹកញាប់និងករណីចោរកម្មច្រើន ឪពុកម្ដាយភាគច្រើនមិនចង់ឲ្យកូនរបស់ខ្លួនធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយឬធ្វើដំណើរនៅពេលយប់នោះទេ។ ទោះជាបើកបរដោយប្រុងប្រយ័ត្នក៏ដោយ ក៏អាចទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារអ្នកមិនគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ឬអ្នកដែលពិសាគ្រឿងស្រវឹងជាអ្នកបង្ក។

Lying — Cultural note

ព្រះពុទ្ធសាសនាមានចែងអំពីសីលប្រាំ ហើយប្រជាជនខ្មែរដែលជឿលើព្រះពុទ្ធសាសនា តែងគោរពនិងប្រកាន់ខ្ជាប់វិន័យទាំងអស់នោះ គឺ
១ មិនបៀតបៀនជីវិតគេ
២ មិនលួចទ្រព្យសម្បត្តិគេ
៣ មិនប្រព្រឹត្តខុសសីលធម៌ក្នុងផ្លូវភេទ
៤ មិនពោលពាក្យមុសា
៥ មិនសេពគ្រឿងស្រវឹង។

Expressing hunger — Cultural note

ឃ្លាន មានន័យថា មានអារម្មណ៍ចង់ញ៉ាំអ្វីមួយ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើអ្នកចង់និយាយថាអ្នកចង់ញ៉ាំអ្វីមួយឲ្យច្បាស់លាស់ ដូចជា នំប៉័ង ហេមប័រហ្គឹរ គុយទាវ ជាដើម អ្នកក៏អាចនិយាយថា ឃ្លាននំប៉័ង ឃ្លានហេមប័រហ្គឹរ ផងដែរ។ មនុស្សដែលឧស្សាហ៍ឃ្លានហើយញ៉ាំច្រើន គេហៅថា មនុស្សពូកែញ៉ាំ ឬ មេញ៉ាំ។

Breaking appointments — Cultural note

ការណាត់ជួបឬលុបចោលការណាត់ជួបភ្លាមៗ កើតមានញឹកញាប់នៅខ្មែរ។ ពេលខ្លះ ក៏មានអ្នកភ្លេចការណាត់ជួបតែម្ដង។ នៅខ្មែរ មនុស្សជាច្រើនប្រកបមុខរបរជាអ្នករកស៊ី ដែលរវល់ធ្វើការទាំងថ្ងៃសៅរ៍ថ្ងៃអាទិត្យ ធ្វើឲ្យពួកគេមិនសូវចាំថាជាថ្ងៃអ្វីឬថ្ងៃទីប៉ុន្មាននោះទេ។

Expressing surprise — Cultural note

តើអ្នកបំបាត់ត្អើកដោយវិធីណា? នៅខ្មែរ មានការប្រើវិធីនិយាយឲ្យអ្នកកំពុងត្អើកនោះភ្ញាក់ផ្អើលនិងភ័យ អ្នកនោះនឹងបាត់ត្អើក។ ដូចជា កុហកថាភ្លេចឬបាត់របស់ដែលសំខាន់ខ្លាំង។ ល។ កុំភ្លេចសាកល្បងវិធីនេះនៅពេលអ្នកជួបអ្នកកំពុងត្អើក។

Expressing sleepiness — Cultural note

ក្រោយពេលញ៉ាំបាយថ្ងៃត្រង់រួច មនុស្សមួយចំនួនមានអារម្មណ៍ងងុយគេង ដែលគេហៅថា ពុលបាយ។ ការគេងរយៈពេលខ្លីនៅពេលថ្ងៃហៅថា គេងថ្ងៃ។ អ្នកខ្លះប្រើពាក្យថា សម្ងំ សំដៅលើការគេងមិនឲ្យលក់ខ្លាំងពេក គឺគ្រាន់តែទម្រេតខ្លួននិងបិទភ្នែកដើម្បីសម្រាក ប៉ុន្តែនៅដឹងខ្លួន។