Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ចាប់ពី	cap pii	from, starting from	7/6

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing cold — Cultural note

នៅប្រទេសកម្ពុជា ជាទូទៅ ចាប់ពីខែ ១២ ដល់ដើមខែ ២ មានអាកាសធាតុត្រជាក់ ដែលគេនិយមហៅថារដូវធ្លាក់ខ្យល់ ដោយសីតុណ្ហភាពអាចធ្លាក់ដល់ ២០ ទៅ ២៥ អង្សាសេ។ ប្រជាជនច្រើនប្រារព្ធពិធីអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅក្នុងរដូវនេះ ដើម្បីចៀសវាងរដូវភ្លៀង។

Expressing sorrow — Dialogue 1

បាត់បង់សត្វចិញ្ចឹម
ចរណៃ៖ ផានិត ម៉េចហ្នឹង? មុខស្រពោនម៉េះ?
ផានិត៖ ខ្ញុំនឹកឆ្មាខ្ញុំ។ វាទើបតែងាប់ទៅម៉ានង៉ៃមុនហ្នឹង។ ពេលអត់ពីវាទៅ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាអផ្សុកមែនទែន ព្រោះធ្លាប់លេងជាមួយវារហូត។ បើដឹងថាចិញ្ចឹមសត្វ ត្រូវពិបាកចិត្តខ្លាំងពេលវាងាប់ទៅអីចឹង ខ្ញុំអត់ចិញ្ចឹមទេ។ ឈប់ចិញ្ចឹមសត្វអីទាំងអស់ម៉ងចាប់ពីង៉ៃនេះតទៅ។

Cold Season (Sakanan) — 15

ចូលដល់រូបភាពទី ១៥ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៥ យើងឃើញថា នៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺនិយាយអំពីផ្ទះមួយ បាទ ដែលនៅក្នុងផ្ទះនោះគឺមាននាឡិកាមួយ គឺចង្អុលម៉ោង ៦ និងលើសបន្តិច បាទ ប្រហែលជាម៉ោង ៦ ពីរនាទី។ បាទ អញ្ចឹងនៅក្នុងរដូវត្រជាក់ នៅពេលដែលម៉ោង ៦ នៅពេលដែលល្ងាច គឺសីតុណ្ហភាពចាប់ផ្ដើមចុះត្រជាក់វិញ។ បាទ អញ្ចឹងពេលព្រឹកពីម៉ោង ៧ ពីម៉ោង ៧ ទៅ គឺចាប់ផ្ដើមសីតុណ្ហភាពត្រជាក់ រហូតដល់ម៉ោង ១០ រហូតទៅដល់ម៉ោងល្ងាច ម៉ោង ៥ គឺសីតុណ្ហភាពចាប់ផ្ដើមឡើងកម្ដៅវិញ។ អញ្ចឹងពីម៉ោង ៧ ព្រឹក រហូតដល់ម៉ោង ១០ ព្រឹក គឺមានអាកាសធាតុត្រជាក់។ ចំណែកចាប់ពីម៉ោង ១០ ព្រឹក រហូតទៅដល់ម៉ោង ៥ ល្ងាច គឺមានសីតុណ្ហភាពក្ដៅខ្លាំង អញ្ចឹងទោះជារដូវរងាក៏សីតុណ្ហភាពក្ដៅដែរ ប៉ុន្តែចាប់ពីម៉ោង ៥ ល្ងាច រហូតដល់ម៉ោង ៥ ព្រឹក គឺអាកាសធាតុចាប់ផ្ដើមត្រជាក់ ហើយត្រជាក់ខ្លាំងជាងពេលព្រឹកទៀត។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរដូវរងាគឺសីតុណ្ហភាពគឺត្រជាក់ច្រើនជាងក្ដៅ នៅក្នុងរូបភាពនេះយើងឃើញថាគឺម៉ោង ៦ ល្ងាច ដោយយើងឃើញនៅតាមបង្អួច បាទ បង្អួចដែលបើកវាំងនននោះ គឺយើងឃើញព្រះអាទិត្យកំពុងតែលិចនៅក្បែរភ្នំ។ អញ្ចឹងចាប់ផ្ដើមពីពេលម៉ោង ៥ ទៅ គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមលិច ហើយព្រះអាទិត្យលិចនៅទិសខាងលិច ព្រះអាទិត្យរះនៅទិសខាងកើត។ អញ្ចឹងពេលម៉ោង ៧ ព្រឹក គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមរះ ចំណែកម៉ោង ៥ ល្ងាច គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមលិច។ អញ្ចឹងបានន័យថា នៅពេលដែលព្រះអាទិត្យលិច គឺជាពេលយប់ហើយ។ បាទ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញថាមានផ្ទះមួយ ដែលនៅក្បែរជើងភ្នំ ហើយព្រះអាទិត្យកំពុងតែលិចនៅក្បែរភ្នំនោះផងដែរ។ បាទ មើលទៅគឺរូបភាពនេះគឺស្រស់ស្អាត ដោយសារតែបង្ហាញអំពីទេសភាពនាពេលថ្ងៃលិច។

Hospital (Sakanan) — 12

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១២ រូបភាពទី ១២ បុរសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានបើកភ្នែកនៅពេលដែលក្រុមគ្រូពេទ្យគាត់បានព្យួរសេរ៉ូមហើយ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះយើងឃើញគាត់កំពុងតែគេងនៅលើគ្រែពេទ្យ ដោយគ្រែនោះគឺយើងអាចបត់បាន អញ្ចឹងយើងឃើញនៅជើង នៅផ្នែកខាងក្រោម គឺយើងឃើញត្រង់ធម្មតា ប៉ុន្តែផ្នែកខាងលើចាប់ពីចង្កេះដល់ក្បាល គឺយើងឃើញខ្ពស់ជាងខាងក្រោមបន្តិច គឺដើម្បីឲ្យគាត់ងាយស្រួលគេង អញ្ចឹងគេធ្វើបែបនេះដើម្បីឲ្យគាត់ងាយស្រួលគេង ហើយយើងឃើញគាត់ឈឺជើងរបស់គាត់យ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែគាត់ដួលបោកទៅនឹងថ្នល់ ហើយជើងរបស់គាត់បានប៉ះទង្គិចខ្លាំង ដូច្នេះគាត់ឈឺជើងយ៉ាងខ្លាំង ហើយនៅក្បែរគ្រែរបស់គាត់គេងយើងឃើញមានទូរទស្សន៍ចំនួនមួយ ដែលទូរទស្សន៍នោះគឺជាឧបករណ៍សម្រាប់វាស់ចង្វាក់បេះដូង អញ្ចឹងពេលខ្លះប្រសិនបើយើងធ្ងន់ធ្ងរ អ្នកជំងឺនោះធ្ងន់ធ្ងរ គឺគេត្រូវវាស់ចង្វាក់បេះដូងជានិច្ច ព្រោះដើម្បីឲ្យប្រាកដថាអ្នកជំងឺនោះ គាត់ ចង្វាក់បេះដូងរបស់គាត់នៅដើរ ដូច្នេះគាត់អាចនៅមានជីវិតរស់នៅ ក៏ប៉ុន្តែពេលខ្លះប្រសិនបើចង្វាក់បេះដូងលែងដើរ ទូរទស្សន៍នោះក៏លែងលោតអំពីចង្វាក់បេះដូង អញ្ចឹងបានន័យថាអ្នកជំងឺអាចបាត់បង់ជីវិត ឬក៏អាចស្លាប់បាន។ ដូច្នេះហើយនៅពេលដែលសង្គ្រោះបន្ទាន់ ក្រុមគ្រូពេទ្យតែងតែវាស់ចង្វាក់បេះដូងរបស់អ្នកជំងឺជានិច្ច ដើម្បីឲ្យប្រាកដថាអ្នកជំងឺគឺនៅរស់ ហើយយើងឃើញនៅក្បែរជាប់គ្រែរបស់គាត់គឺជាបង្គោលមួយ បង្គោលនោះគឺសម្រាប់ព្យួរដបសេរ៉ូម បានន័យថាគាត់កំពុងតែព្យួរសេរ៉ូម ដើម្បីបំបាត់ការឈឺចាប់ អញ្ចឹងសេរ៉ូមនេះអាចជាសេរ៉ូមថ្នាំស្ពឹក ឬក៏អាចជាសេរ៉ូមថ្នាំសន្លប់ ដោយសារតែគាត់មានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដូច្នេះពេលខ្លះពេទ្យគាត់អាចធ្វើការវះកាត់ អញ្ចឹងដើម្បីកុំឲ្យមានការឈឺចាប់នៅពេលការវះកាត់ គេអាចប្រើប្រាស់ថ្នាំស្ពឹក គឺថ្នាំម្យ៉ាងដែលធ្វើឲ្យយើងលែងមានអារម្មណ៍ថាឈឺ បានន័យថានៅពេលដែលយើងចាក់ថ្នាំស្ពឹកហើយ គឺកន្លែងដែលយើងចាក់ថ្នាំ គឺលែងមានអារម្មណ៍ថាឈឺ ទោះបីជាគេយកកាំបិត ឬក៏ម្ជុលមកវះ ឬក៏កាំបិតមកវះក៏ដោយ គឺយើងអត់មានអារម្មណ៍ថាឈឺដែរ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើធ្ងន់ធ្ងរ ឬក៏គាត់ការវះកាត់នោះធំ គឺគេត្រូវប្រើថ្នាំសន្លប់ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងត្រូវថ្នាំសន្លប់ គឺយើងសន្លប់អត់ដឹងខ្លួនទេ ដូច្នេះគេអាចធ្វើការវះកាត់បានដោយយើងអត់សូវឈឺ ដោយយើងអត់ដឹងខ្លួនថាឈឺនោះទេ។

Personal Hygiene (Sakanan) — 06

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៦ នៅក្នុងរូបភាពទី ៦ បន្ទាប់ពីក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់លាង ឬក៏លាងមុខ លុបលាងមុខ លាងដៃ និងដុសធ្មេញរួចរាល់ហើយ យើងឃើញក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានលាបម្សៅ ឬក៏លាបហ្វូម ដើម្បីកោរពុកមាត់ អញ្ចឹងគាត់លាបហ្វូមកោរពុកមាត់ទៅលើមាត់របស់គាត់ ទៅលើជុំវិញមាត់របស់គាត់ ដែលកន្លែងណាដែលមានពុកមាត់ អញ្ចឹងជាទូទៅមនុស្សប្រុសដែលមានអាយុចាប់ពី ១៨ ឆ្នាំឡើងទៅ គឺចាប់ផ្ដើមដុះពុកមាត់ ហើយនៅពេលដែលយើងដុះពុកមាត់ គឺយើងមើលទៅឃើញចាស់ អញ្ចឹងប្រសិនបើយើងនៅជានិស្សិត ឬក៏នៅជាសិស្ស ឬក៏ជាអ្នកធ្វើការ យើងគួរតែកោរពុកមាត់ចេញឲ្យអស់ ដើម្បីសម្អាតមុខរបស់យើង ព្រោះថាប្រសិនបើយើងមានពុកមាត់វែង ឬក៏មានពុកមាត់ច្រើន អញ្ចឹងមេរោគអាចតោងនៅលើពុកមាត់របស់យើង ដែលធ្វើឲ្យយើងអាចឈឺបាន ដូច្នេះយើងគួរតែកោរពុកមាត់ចេញ យើងអត់ត្រូវទុកពុកមាត់របស់យើងឲ្យនៅជាប់នឹងមាត់របស់យើងនោះទេ ដែលជាក់ស្ដែង ក្មេងប្រុសម្នាក់នេះ គាត់កំពុងតែលាបជែល ឬក៏លាបហ្វូមទៅលើមាត់របស់គាត់ កន្លែងណាដែលមានពុកមាត់ ដើម្បីកោរចេញ អញ្ចឹងនៅក្នុងការកោរពុកមាត់ ប្រសិនបើយើងអត់ដាក់ហ្វូម ឬក៏អត់ដាក់ជែលទេ យើងពិបាកកោរបន្តិច វាអាចធ្វើឲ្យយើងឈឺបាន ព្រោះពុកមាត់គឺស្វិតនិងរឹង អញ្ចឹងនៅពេលដែលត្រូវឡាម ពេលខ្លះវាអត់ដាច់ទេ គឺវាស្អិត អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងកោរអត់ដាក់ជែលទេ គឺវាធ្វើឲ្យយើងមានអារម្មណ៍ថាឈឺ និងចាក់ៗនៅមាត់របស់យើង អញ្ចឹងប្រសិនបើយើងដាក់ជែល ឬក៏ដាក់ហ្វូមលាបទៅលើកន្លែងនោះ គឺវានឹងធ្វើឲ្យមានភាពរអិល អញ្ចឹងវាងាយស្រួលជាងការកោរដោយទទេ ប៉ុន្តែជាទូទៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺនៅតាមស្រុកស្រែ គឺយើងអត់សូវប្រើប្រាស់ហ្វូមនោះទេ ព្រោះវាអត់សូវសម្បូរ ប៉ុន្តែនៅតាមទីក្រុង គឺគេភាគច្រើន គឺគេប្រើហ្វូម ដើម្បីលាបទៅលើមាត់របស់គេ ដើម្បីកោរពុកមាត់ អញ្ចឹងហ្វូមគឺលក់នៅតាមផ្សារទំនើប ដូច្នេះនៅតាមស្រុកស្រែ គឺអត់សូវមានផ្សារទំនើបទេ អញ្ចឹងគាត់អត់សូវមានលទ្ធភាពដើម្បីទិញហ្វូមកោរពុកមាត់នោះទេ ដោយគាត់កោរ ប្រើទឹកតែប៉ុណ្ណោះ ដោយគាត់លាបទឹកទៅលើមាត់របស់គាត់ ឬក៏លាបទៅលើកន្លែងណា ដែលមានពុកមាត់ បន្ទាប់មកគាត់យកឡាមមកកោរតែម្ដង គឺគាត់អត់លាបហ្វូមនោះទេ ប៉ុន្តែក្មេងប្រុសម្នាក់នេះ គឺគាត់ ប្រហែលជាគាត់រស់នៅទីក្រុង ដូច្នេះហើយគាត់មានហ្វូម ដើម្បីកោរពុកមាត់ អញ្ចឹងគាត់ច្របាច់ហ្វូមដាក់លើដៃរបស់គាត់ បន្ទាប់មកគាត់យកហ្វូមនោះទៅលាបលើកន្លែងណាដែលមានពុកមាត់ ដើម្បីឲ្យវារអិលងាយស្រួលកោរ។

Shopping For A T-Shirt (Sakanan) — 03

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ៣ យើងឃើញថា ពួកគេ បន្ទាប់ពីពិភាក្សាគ្នាហើយ អញ្ចឹងជួនជាថ្ងៃនោះជាថ្ងៃសម្រាកផង ឬក៏ជាពេលល្ងាច ឬក៏ពេលយប់ដែលពួកគេចេញពីធ្វើការ អញ្ចឹងពួកគេអត់ធ្វើការទៀតទេ ដូច្នេះពួកគេក៏បានដើរមកផ្សារដើម្បីទិញខោអាវ ដើម្បីរកមើលអាវយឺតថ្មីសម្រាប់បុរសម្នាក់នោះ។ អញ្ចឹងយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ ពួកគេក៏បានដើរមកដល់ផ្សាររាត្រីមួយ ដែលជាទូទៅផ្សាររាត្រីគឺជាផ្សារមួយ ដែលយើងបើកនៅពេលយប់តែប៉ុណ្ណោះ អញ្ចឹងពេលថ្ងៃគឺផ្សាររាត្រីអត់បើកទេ ដែលផ្សាររាត្រី គឺបើកតែពេលយប់ អញ្ចឹងអាចបើកចាប់ពីម៉ោង ៥ ល្ងាច រហូតដល់ម៉ោង ១១ យប់ ឬក៏ម៉ោង ១២ យប់។ អញ្ចឹងនៅក្នុងផ្សាររាត្រីគឺយើងលក់ដូចផ្សារពេលថ្ងៃដែរ។ អញ្ចឹងមានផ្សារខ្លះគេបើកពេលថ្ងៃ ផ្សារខ្លះគេបើកពេលយប់ អញ្ចឹងផ្សារពេលយប់យើងហៅថាផ្សាររាត្រី ដោយសារតែពេលយប់យើងអាចហៅម្យ៉ាងទៀតបានថារាត្រី ពេលរាត្រី។ អញ្ចឹងពេលរាត្រី គឺ ឬក៏ពេលយប់ហ្នឹងគឺអត់មានព្រះអាទិត្យទេ គឺមានតែព្រះចន្ទ។ ដែលជាក់ស្ដែងយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះគឺមានព្រះចន្ទមួយដែលកំពុងតែរះ ហើយពួកគេទាំងពីរនាក់ក៏បានដើរមកដល់ផ្សាររាត្រីនោះ ដោយយើងឃើញមានតូបជាច្រើនកំពុងតែលក់ដូរ ដែលយើងឃើញមាន តូបនោះគឺមានស្តង់ផងដែរ យើងហៅថាស្តង់ ដែលជារោងមួយសម្រាប់ដាក់អីវ៉ាន់លក់ដូរ។ ដែលយើងឃើញនៅខាងមុខពួកគេទាំងពីរនាក់ គឺមានបុរសម្នាក់ គាត់ឈរនៅក្រោមឆត្រមួយ នៅខាងមុខ នៅខាងក្រោយកន្លែងលក់ដូររបស់គាត់ ដែលតូបនោះអាចលក់ជាស្រោមជើង ឬក៏អាចលក់ជាឆ្នាំងដី ឬក៏ក្អមជាដើម ដែលយើងឃើញគាត់មានព្យួរខោផងដែរ។ អញ្ចឹងបានន័យថាគាត់ក៏មានលក់ខោអាវផង គាត់លក់ជាស្រោមជើងផង ឬក៏លក់ជាឆ្នាំងផងដែរ។ ដែលនៅក្នុងផ្សាររាត្រីគឺលក់ច្រើនប្រភេទ មានទំនិញច្រើនប្រភេទដើម្បីលក់ អញ្ចឹងពេលខ្លះ ពេលយើងត្រូវការទិញទំនិញ នៅពេលដែលយើងចេញពីធ្វើការពេលល្ងាច អញ្ចឹងផ្សារខ្លះគេបិទអស់ហើយ ដូច្នេះយើងអាចទៅរកទំនិញនៅផ្សាររាត្រីបាន យើងអាចទិញទំនិញនៅផ្សាររាត្រីបានតាមតម្រូវការ។ អញ្ចឹងក្បែរតូបរបស់បុរសម្នាក់នោះ ដែលបុរសដែលពាក់មួកនោះ គឺយើងឃើញមានកន្លែងមួយទៀតដែលគេលក់ខោអាវ។ ដែលយើងឃើញនៅទីនោះគឺមានគេព្យួរអាវលក់ជាច្រើន អញ្ចឹងគេមានព្យួរអាវលក់ ដោយអាវគេព្យួរទៅនឹងស្មាអាវ ឬក៏ទំពក់ព្យួរខោអាវ។ យើងហៅថាទំពក់ព្យួរខោអាវ ឬក៏ស្មាអាវក៏បានដែរ។ អញ្ចឹងគេប្រើដែកសម្រាប់ព្យួរអាវដាក់ទៅលើរបារដែកមួយ អញ្ចឹងរបារដែកនោះ យើងឃើញមានពីរជាន់ ដែលជាន់ទីមួយព្យួរអាវ ក៏ព្យួរអាវ ជាន់ទីពីរក៏ព្យួរអាវផងដែរ ហើយនៅជិតរបារដែកនោះគឺមានអ្នកលក់ម្នាក់ផងដែរ ដែលជាអ្នកលក់ស្រី។ អញ្ចឹងអ្នកលក់ហ្នឹងគឺគាត់ពាក់អាវស ខោសជើងវែង ហើយគាត់ឈរជិតខោអាវរបស់គាត់ដែលកំពុងតែលក់ អញ្ចឹងបានន័យថាគាត់ជាអ្នកលក់ ហើយគាត់កំពុងតែរង់ចាំស្វាគមន៍អតិថិជនរបស់គាត់ដើម្បីចូលទៅទិញ។ ដោយយើងឃើញបុរសម្នាក់ដែលមានវ័យ ២០ ឆ្នាំនោះជាមួយនឹងមិត្តស្រីរបស់គាត់ ក៏បានដើរមកដល់ផ្សាររាត្រីដើម្បីរកអាវផងដែរ។