Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ភ្នំ	pnum	mountain, hill	9/5

Link to overview page
Link to dictionary

Khmer New Year (Sakanan) — 04

នៅក្នុងរូបភាពទី ៤ នៅក្នុងរូបភាពទី ៤ យើងឃើញមានក្អម ក្អមឬក៏ឆ្នាំងដី ដែលគេដាក់ខ្សាច់ និងមានដោតធូបនៅទីនោះ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ បន្ទាប់ពីយើងប្រគេនចង្ហាន់ទៅដល់ព្រះសង្ឃ ប្រគេនស្លាដក់ទៅដល់ព្រះសង្ឃរួចហើយ យើងត្រូវចេញមកខាងក្រៅព្រះវិហារ ដើម្បីពូនភ្នំខ្សាច់។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងនិយាយអំពីការពូនភ្នំខ្សាច់ អញ្ចឹងពូនភ្នំខ្សាច់គឺយើងយកខ្សាច់ឬក៏កើបខ្សាច់មក ហើយយកច្បាមខ្សាច់នោះ ដាក់នៅក្នុងបាតដៃរបស់យើង រួចហើយបោះទៅលើភ្នំខ្សាច់មួយ ដែលគេមានរៀបចំជាពំនូកខ្សាច់ យើងបោះខ្សាច់នោះ ឬក៏យើងចាប់ច្បាមខ្សាច់នោះដាក់នៅក្នុងដៃ បន្ទាប់មកដាក់ទៅលើពំនូកខ្សាច់នោះ ហើយយើងអុជធូប បន្ទាប់មកយើងបួងសួង យើងបួងសួងពូនភ្នំខ្សាច់នេះ គឺដើម្បីសុំសេចក្តីសុខ ជាមួយនឹង កុំឲ្យមានគ្រោះអាក្រក់កើតឡើង គឺយើងសុំសេចក្តីសុខនៅក្នុងថ្ងៃចូលឆ្នាំថ្មី គឺដើម្បីតំណាងថាផ្ដាច់កម្មពៀរពីឆ្នាំចាស់។ អញ្ចឹងដើម្បីឲ្យមានសេចក្តីសុខ ប្រជាជនកម្ពុជាតែងតែធ្វើការពូនភ្នំខ្សាច់ នៅពេលដែលចូល នៅពេលដែល ក្នុងថ្ងៃចូលឆ្នាំថ្មី។

Rainy Season (Sakanan) — 15

ចំណែកឯបន្ទាប់មកទៀត គឺរូបភាពចុងក្រោយ គឺរូបភាពទី ១៥ អញ្ចឹងរូបភាពទី ១៥ យើងឃើញថាបន្ទាប់ពីមេឃភ្លៀងរាំងហើយ យើងឃើញធម្មជាតិទាំងអស់គឺមានពណ៌បៃតង ដោយយើងឃើញព្រះអាទិត្យកំពុងតែបញ្ចេញពន្លឺ ឬក៏បញ្ចេញរស្មីមកលើធម្មជាតិពណ៌បៃតង ដែលយើងឃើញនៅខាងក្រោម គឺមានភ្នំ និងមានដើមឈើជាច្រើនពណ៌បៃតង អញ្ចឹងមេឃភ្លៀងធ្វើឲ្យរុក្ខជាតិទាំងអស់គឺមានពណ៌បៃតង បានន័យថារុក្ខជាតិគឺត្រូវការទឹកដើម្បីរស់ គឺទឹកនិងពន្លឺព្រះអាទិត្យ គឺជាចំណីរបស់រុក្ខជាតិ។ អញ្ចឹងនៅពេលដែលមានភ្លៀង គឺបានន័យថាចំណីរបស់រុក្ខជាតិ រុក្ខជាតិបានទទួលចំណី អញ្ចឹងវាអាចធ្វើឲ្យរុក្ខជាតិទាំងអស់គឺរស់បានល្អ។ អញ្ចឹងវាបានធ្វើឲ្យរុក្ខជាតិរស់បានល្អ ដូច្នេះ ដូច្នេះនៅក្នុងខែវស្សា គឺរុក្ខជាតិទាំងអស់គឺស្រស់បំព្រង គឺមានពណ៌បៃតង ហើយដើមឈើទាំងអស់គឺចាប់ផ្ដើមលាស់ឡើងវិញ បានន័យថាវាលាស់ខ្ចីឡើងវិញ។ អញ្ចឹងជាទូទៅខែវស្សា គឺជាខែដែលមានធម្មជាតិស្រស់ស្អាត ដោយសារតែវាមេឃភ្លៀង អញ្ចឹងធម្មជាតិក៏ចាប់ផ្ដើមលាស់ពណ៌បៃតងខ្ចី ហើយកសិករក៏ចាប់ផ្ដើមធ្វើស្រែចំការផងដែរ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់ដែលអ្នករស់នៅទីក្រុង គឺគាត់ពិបាកនៅក្នុងការរស់នៅ ដោយសារតែមេឃភ្លៀង គឺធ្វើឲ្យគាត់ពិបាកក្នុងការធ្វើដំណើរ ក៏ដូចជាទៅណាមកណា គឺមានការពិបាក ក៏ប៉ុន្តែអ្នកដែលនៅតាមជនបទ គឺគាត់ចូលចិត្តរស់នៅនៅពេលដែលមេឃភ្លៀង ដោយសារតែគាត់អាចចាប់ផ្ដើមមុខរបរកសិកម្មរបស់គាត់បាន។ អញ្ចឹងមេឃភ្លៀង គឺផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់អ្នកនៅស្រែចំការ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកនៅទីក្រុងអត់សូវចូលចិត្តមេឃភ្លៀងនោះទេ។

Cold Season (Sakanan) — 15

ចូលដល់រូបភាពទី ១៥ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៥ យើងឃើញថា នៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺនិយាយអំពីផ្ទះមួយ បាទ ដែលនៅក្នុងផ្ទះនោះគឺមាននាឡិកាមួយ គឺចង្អុលម៉ោង ៦ និងលើសបន្តិច បាទ ប្រហែលជាម៉ោង ៦ ពីរនាទី។ បាទ អញ្ចឹងនៅក្នុងរដូវត្រជាក់ នៅពេលដែលម៉ោង ៦ នៅពេលដែលល្ងាច គឺសីតុណ្ហភាពចាប់ផ្ដើមចុះត្រជាក់វិញ។ បាទ អញ្ចឹងពេលព្រឹកពីម៉ោង ៧ ពីម៉ោង ៧ ទៅ គឺចាប់ផ្ដើមសីតុណ្ហភាពត្រជាក់ រហូតដល់ម៉ោង ១០ រហូតទៅដល់ម៉ោងល្ងាច ម៉ោង ៥ គឺសីតុណ្ហភាពចាប់ផ្ដើមឡើងកម្ដៅវិញ។ អញ្ចឹងពីម៉ោង ៧ ព្រឹក រហូតដល់ម៉ោង ១០ ព្រឹក គឺមានអាកាសធាតុត្រជាក់។ ចំណែកចាប់ពីម៉ោង ១០ ព្រឹក រហូតទៅដល់ម៉ោង ៥ ល្ងាច គឺមានសីតុណ្ហភាពក្ដៅខ្លាំង អញ្ចឹងទោះជារដូវរងាក៏សីតុណ្ហភាពក្ដៅដែរ ប៉ុន្តែចាប់ពីម៉ោង ៥ ល្ងាច រហូតដល់ម៉ោង ៥ ព្រឹក គឺអាកាសធាតុចាប់ផ្ដើមត្រជាក់ ហើយត្រជាក់ខ្លាំងជាងពេលព្រឹកទៀត។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរដូវរងាគឺសីតុណ្ហភាពគឺត្រជាក់ច្រើនជាងក្ដៅ នៅក្នុងរូបភាពនេះយើងឃើញថាគឺម៉ោង ៦ ល្ងាច ដោយយើងឃើញនៅតាមបង្អួច បាទ បង្អួចដែលបើកវាំងនននោះ គឺយើងឃើញព្រះអាទិត្យកំពុងតែលិចនៅក្បែរភ្នំ។ អញ្ចឹងចាប់ផ្ដើមពីពេលម៉ោង ៥ ទៅ គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមលិច ហើយព្រះអាទិត្យលិចនៅទិសខាងលិច ព្រះអាទិត្យរះនៅទិសខាងកើត។ អញ្ចឹងពេលម៉ោង ៧ ព្រឹក គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមរះ ចំណែកម៉ោង ៥ ល្ងាច គឺព្រះអាទិត្យចាប់ផ្ដើមលិច។ អញ្ចឹងបានន័យថា នៅពេលដែលព្រះអាទិត្យលិច គឺជាពេលយប់ហើយ។ បាទ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញថាមានផ្ទះមួយ ដែលនៅក្បែរជើងភ្នំ ហើយព្រះអាទិត្យកំពុងតែលិចនៅក្បែរភ្នំនោះផងដែរ។ បាទ មើលទៅគឺរូបភាពនេះគឺស្រស់ស្អាត ដោយសារតែបង្ហាញអំពីទេសភាពនាពេលថ្ងៃលិច។

Alms Round (Sakanan) — 01

អញ្ចឹងជាក់ស្ដែងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងមើលនៅក្នុងរូបភាពទី ១ នៅក្នុងរូបភាពទី ១ យើងឃើញមានស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់ មើលទៅគាត់ប្រហែលជាអាយុ ៥០ ឆ្នាំ ដែលស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែងើបពីគេង អញ្ចឹងយើងឃើញគាត់ពាក់អាវសដៃវែង និងស្លៀកសំពត់ពណ៌ស អញ្ចឹងគាត់អាចស្លៀកជាសម្លៀកបំពាក់គេងបែបជាមនុស្សចាស់ ដោយសារតែគាត់មានអាយុ ៥០ ឆ្នាំ អញ្ចឹងបានន័យថាគាត់ចាស់។ អញ្ចឹងយើងឃើញគាត់ក្រោកពីគេង គឺគាត់នៅក្នុងបន្ទប់របស់គាត់ ដែលយើងឃើញគាត់អង្គុយលើគ្រែ ហើយនៅលើគ្រែរបស់គាត់គឺមានពូកមួយ អញ្ចឹងពូកគឺទន់ ដែលយើងគេងទៅគឺអត់សូវឈឺខ្នងទេ ប្រសិនបើយើងគេងលើពូកគឺអត់ធ្វើឲ្យឈឺខ្នងទេ អញ្ចឹងគាត់កំពុងតែងើបពីគេង ក៏ប៉ុន្តែគាត់អត់ទាន់ក្រោកដើរទៅណាទេ គឺគាត់អង្គុយនៅលើគ្រែ ហើយពត់ខ្លួនបន្តិច ដោយយើងឃើញគាត់លើកដៃទាំងពីរឡើង ដែលដៃឆ្វេងរបស់គាត់លើកឡើងលើខ្ពស់ រីឯដៃស្ដាំរបស់គាត់លូកទៅខាងស្ដាំត្រង់។ អញ្ចឹងបានន័យថាគាត់កំពុងតែពត់ខ្លួននៅពេលដែលគាត់ក្រោកពីគេង។ អញ្ចឹងជាទូទៅនៅពេលដែលយើងក្រោកពីគេងយើងតែងតែពត់ខ្លួនដើម្បីឲ្យវា យើងមានអារម្មណ៍ថាស្រស់ស្រាយ ឬក៏ស្រួលខ្លួនបន្តិច មុននឹងយើងធ្វើកិច្ចការអ្វីមួយបន្ទាប់ពីគេង។ ដែលយើងឃើញនៅខាងក្រោយខ្នងគាត់គឺមានភួយមួយ អញ្ចឹងជាទូទៅពេលគេង យើងតែងតែគេងកើយលើខ្នើយ ហើយនិងដណ្ដប់ភួយ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងគេង គឺភួយរបស់យើង យើងដាក់នៅខាងក្រោយ ឬក៏យើងវែកវាចេញ បានន័យថាយើងឈប់ដណ្ដប់ភួយ អញ្ចឹងភួយគឺនៅលើគ្រែ។ ដែលយើងឃើញនៅលើជញ្ជាំងផ្ទះ ឬក៏ជញ្ជាំងបន្ទប់គាត់ គឺមានបង្អួចមួយ អញ្ចឹងយើងឃើញបង្អួចនោះ នៅខាងក្រៅគឺមានភ្នំ ហើយមានព្រះអាទិត្យកំពុងតែរះ អញ្ចឹងបានន័យថាវាជាពេលព្រឹក ឬក៏ពេលព្រលឹម អញ្ចឹងយើងឃើញព្រះអាទិត្យរះអត់ទាន់ផុតពីភ្នំទេ បានន័យថាពេលព្រលឹម ដោយស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់នោះ គាត់ក្រោកពីគេងនៅពេលព្រលឹម ហើយគាត់អង្គុយពត់ខ្លួននៅលើគ្រែ។

Rice (Sakanan) — 10

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១០ នៅក្នុងរូបភាពទី ១០ យើងឃើញ បន្ទាប់ពីកសិករ គាត់ប្រមូលផលស្រូវ ឬក៏គាត់ប្រឡេះគ្រាប់ស្រូវ បោកស្រូវចេញពីដើមស្រូវរួចរាល់ហើយ គាត់យកគ្រាប់ស្រូវនោះមកហាល អញ្ចឹងជាទូទៅគឺគ្រាប់ស្រូវ នៅពេលដែលយើងប្រមូលផលរួច គឺមានលក្ខណៈសើមៗបន្តិច អញ្ចឹងដើម្បីឲ្យវាស្ងួតល្អ ដើម្បីឲ្យគ្រាប់ស្រូវនោះស្ងួតល្អ គឺយើងត្រូវយកវាមកហាលក្រោមពន្លឺព្រះអាទិត្យ ដែលរូបភាពទី ១០ នេះ យើងឃើញមានផ្ទះមួយខ្នងពណ៌ប្រផេះ ហើយផ្ទះនោះគឺជាផ្ទះរបៀបដែល[អ្នក]នៅស្រុកស្រែ គឺគាត់ធ្វើផ្ទះខ្ពស់ផុតពីដី ដែលមានជើងសសរផងដែរ អញ្ចឹងនៅក្នុងផ្ទះនេះ យើងឃើញមានជើងសសរបួន ហើយមានកាំជណ្ដើរមួយដើម្បីឡើងទៅលើផ្ទះ អញ្ចឹងនៅខាងមុខផ្ទះគឺមានរានហាល ដោយឡើងពីកាំជណ្ដើរទៅ យើងឡើងទៅដល់រានហាល បន្ទាប់មកគឺយើងឃើញផ្ទះមានបង្អួច និងមានដំបូលមួយផងដែរ អញ្ចឹងផ្ទះនេះគឺជាផ្ទះរបៀបស្រុកស្រែ ដែលគេធ្វើខ្ពស់ផុតពីដី ដែលនៅក្បែរផ្ទះនោះគឺយើងឃើញមានពាងមួយ ពាងសម្រាប់ដាក់ទឹក អញ្ចឹងជាទូទៅនៅស្រុកស្រែចំការ គឺអត់មានទឹកម៉ាស៊ីននោះទេ ដូច្នេះហើយគឺកសិករ គាត់ប្រើប្រាស់ពាង ដើម្បីត្រងទឹកភ្លៀង អញ្ចឹងនៅពេលដែលមានភ្លៀងមក គឺកសិករត្រងទឹកភ្លៀងដាក់ចូលក្នុងពាងដើម្បីទុកប្រើប្រាស់ ហើយយើងឃើញនៅខាងក្រោយផ្ទះគឺមានភ្នំមួយ អញ្ចឹងភ្នំមួយនោះ គឺនៅជិតផ្ទះរបស់គាត់ ហើយមានដើមឈើជាច្រើនផងដែរ ដែលយើងឃើញដើមខ្លះ គឺជាដើមត្នោត ហើយដើមឈើផ្សេងៗទៀតជាច្រើនដែលដុះនៅក្បែរៗផ្ទះរបស់គាត់ ដោយយើងឃើញនៅខាងមុខផ្ទះគឺមានកន្ទេលមួយ ឬក៏តង់កៅស៊ូមួយពណ៌ខៀវ ហើយនៅលើតង់កៅស៊ូ ឬក៏នៅលើកន្ទេលពណ៌ខៀវនោះ គឺមានគ្រាប់ស្រូវពណ៌មាសជាច្រើន អញ្ចឹងគ្រាប់ស្រូវទុំគឺមានពណ៌មាស ឬក៏ពណ៌លឿង ហើយមានក្លិនក្រអូបផងដែរ គឺ អាចនៅពេលដែលយើងដើរក្បែរស្រូវទុំ គឺយើងមានក្រអូប ឬក៏ប្រហើរស្រូវទុំផងដែរ ការហាលស្រូវគឺយើងហាលនៅក្រោមពន្លឺព្រះអាទិត្យ អញ្ចឹងយើងឃើញព្រះអាទិត្យកំពុងតែរះ និងបញ្ចេញពន្លឺ និងបញ្ចេញកម្ដៅមកលើគ្រាប់ស្រូវដើម្បីឲ្យស្ងួត ដូច្នេះគ្រាប់ស្រូវដែលយើងទើបតែប្រមូលផលបានភ្លាមៗ គឺមានសភាពសើមៗ ដូច្នេះហើយគឺយើងអត់អាចយកមកប្រើប្រាស់បានទេ អញ្ចឹងយើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឲ្យគ្រាប់ស្រូវស្ងួតជាមុនសិន មុននឹងយើងយកមកបោកឬក៏យកមកកិន ដើម្បីចេញជាអង្ករ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ១០ គឺយើងឃើញកសិករ គាត់កំពុងតែហាលស្រូវរបស់គាត់នៅក្រោមពន្លឺព្រះអាទិត្យ ដើម្បីឲ្យស្រូវរបស់គាត់ស្ងួត។