Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ចិត្ត	cət	feeling, heart (as the seat of emotion), will (power), intention, thought, opinion Notes: ជើង ត	10/7

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing love — Monologues 1

ការគិតក្នុងចិត្ត
តារា៖ នឹកនារីដល់ហើយ។ បើនារីបានម៉ោជាមួយខ្ញុំដែរ មិនដឹងសប្បាយចិត្តម៉េចទេ។
នារី៖ មិនដឹងបងតារាម៉េចហើយទេនៀក។ ទៅដល់ខេត្តនៅទេ? សូមឲ្យគាត់សុខសប្បាយ។

Expressing love — Monologues 2

ការគិតក្នុងចិត្ត
កុសល៖ ចង់ឲ្យពិសីដឹងថាខ្ញុំស្រឡាញ់ដល់ហើយ។ ខ្លាចសារភាពទៅ ពិសីបដិសេធ ខ្មាសគេបណ្ដោយ។
ពិសី៖ ខ្ញុំស្រឡាញ់កុសល ប៉ុន្តែមិនដឹងគេគិតដូចខ្ញុំអត់។ ប្រហែលគេមានសង្សារហើយមើលទៅ។

Lying — Additional dialogue 1

ខ្ចីប្រាក់
វិច្ឆិកា៖ ធារី គិតម៉េចហើយ? រឿងខ្ញុំចង់ខ្ចីលុយធារីយកទៅដោះស្រាយម៉ារយៈនោះ។
ធារី៖ ខ្ញុំអត់មានលុយអេ៎ឥឡូវ។ ទើបតែឲ្យគេខ្ចីដែរ ហើយឥឡូវលុយជាប់នៅគេបាត់ហើយ អត់ទាន់បានម៉ោវិញផង។
វិច្ឆិកា៖ អត់អីអេ៎អីចឹង។ បើធារីនិយាយអីចឹងហើយ។ គិតក្នុងចិត្ត៖ វាមិនដែល។ កុហកស្រស់ៗម៉ង។

Expressing fatigue — Cultural note

ពាក្យខ្មែរមួយគឺ ហត់កាយ កុំឲ្យតែហត់ចិត្ត។ ហត់កាយ មានន័យថា អស់កម្លាំងខាងផ្លូវកាយ ដោយសារតែមានការងារច្រើនឬត្រូវទៅកន្លែងនេះកន្លែងនោះធ្វើឲ្យរវល់ខ្លាំង។ រីឯហត់ចិត្ត មានន័យថា មិនសូវចំណាយកម្លាំងកាយប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្តែ ដោយសារមានបញ្ហាខាងទំនាក់ទំនងមនុស្ស ឬការព្រួយបារម្ភជាច្រើន ធ្វើឲ្យចិត្តមិនអាចសប្បាយរីករាយបាន។ គេប្រើពាក្យនេះនៅពេលគេចង់និយាយថា គេសុខចិត្តរវល់និងប្រើកម្លាំងកាយច្រើន ប៉ុន្តែគេមិនចង់ទទួលការមិនសប្បាយចិត្ត មន្ទិល ឬការព្រួយបារម្ភអ្វីជាប់ក្នុងចិត្តនោះទេ។

Making excuses — Dialogue 1

លេសមិនចង់ធ្វើអ្វីមួយ
លក្ខិណា៖ រតនៈ ជួយធ្វើឯកសារសម្រាប់ប្រជុំថ្ងៃចន្ទក្រោយតិចបានអេ៎?
រតនៈ៖ ឯកសារប្រជុំ? ខ្ញុំរវល់អា៎ ខ្លាចតែអត់មានពេលធ្វើ។
លក្ខិណា៖ ឆ្លៀតពេលតិចទៅ។ ខ្ញុំអត់ទំនេរដៃសោះម៉ងអា៎។
រតនៈ៖ ខ្ញុំអត់ដែលធ្វើអីចឹង ធ្វើទៅខ្លាចខុស ហើយស៊ីពេលយូរទៀត។ លក្ខិណាឯងគង់តែត្រូវនៅអង្គុយប្រាប់ខ្ញុំដដែលហ្នឹង។
លក្ខិណា៖ រតនៈឯងអត់ដែលធ្វើឯកសារប្រជុំសោះម៉ងអេ៎? ចាំបាច់តែខ្ញុំត្រូវប្រាប់គ្រប់ជំហាន?
រតនៈ៖ មិនមែនថាអត់ដែលធ្វើសោះម៉ងទេ តែឥឡូវនេះខ្ញុំរវល់។ តិចទៀត ត្រូវតេទៅភ្ញៀវម្នាក់ទៀត។
លក្ខិណា គិតក្នុងចិត្ត៖ និយាយត្រឡប់ត្រឡិន ម្ដងអញ្ចេះម្ដងអញ្ចោះ។ បើដឹងថាពឹងមិនបានអីចឹង មិនហាមាត់ពឹងទេ។ ឃើញអង្គុយលេងសោះហ្នឹងអា៎។

Breaking A Bowl (Sakanan) — 14

បន្ទាប់មកទៀត ១៤ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៤ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីគាត់បោសសម្អាត និងជូតសម្អាតបូមធូលីចេញពីផ្ទះបាយរបស់គាត់ហើយ គាត់ប្រាកដក្នុងចិត្តថា ផ្ទះបាយរបស់គាត់ស្អាត មិនមានអំបែងចាន ឬក៏កម្ទេចកម្ទីចានតូចៗនៅនឹងលើកម្រាលឥដ្ឋនោះទេ ព្រោះតែគាត់ធ្វើបែកចានអម្បាញ់មិញ អញ្ចឹងគាត់បានប្រាកដថាគាត់បានសម្អាតស្អាតហើយ លែងមានអំបែងចានហើយ បុរសម្នាក់នោះគាត់ក៏បានដើរចូលទៅផ្ទះបាយម្ដងទៀត អញ្ចឹងគាត់ក៏បានដើរចូលទៅផ្ទះបាយ ហើយគាត់ក៏បើកទូចានដើម្បីយកចានផ្សេងមកប្រើប្រាស់ អញ្ចឹងយើងឃើញផ្ទះបាយរបស់គាត់ គឺមានទូដាក់ចាន គឺមានទូដាក់ចាន ឬក៏ដាក់សម្ភារៈផ្ទះបាយផ្សេងៗ ដូចជាចានគោម និងចានសំប៉ែតជាដើម អញ្ចឹងចានគឺយើងត្រូវដាក់ក្នុងទូដើម្បីកុំឲ្យដីហុយប្រឡាក់ ឬក៏ធូលីហុយប្រឡាក់ ដូច្នេះប្រសិនបើយើងដាក់នៅខាងក្រៅធូលីអាចហុយប្រឡាក់ចានរបស់យើង អញ្ចឹងមុននឹងយើងប្រើប្រាស់យើងត្រូវលាងសិន ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងដាក់នៅក្នុងទូ ពេលខ្លះគឺអត់មានធូលីហុយប្រឡាក់នោះទេដោយសារតែទូបិទជិត អញ្ចឹងចានរបស់យើងគឺស្អាត។ ដែលយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ បុរសនោះ គាត់បានលើកដៃទាំងពីររបស់គាត់ ទៅបើកទ្វារទូទាំងសងខាង អញ្ចឹងទូចានរបស់គាត់គឺមានទ្វារសងខាង ហើយនៅក្នុងទូចានយើងឃើញមានចានគោមជាច្រើន អញ្ចឹងមានចំនួន ២ ថ្នាក់ ទូចានរបស់គាត់មានចំនួន ២ ថ្នាក់ ដែលថ្នាក់នៃទូចានទាំង ២ គឺគាត់សុទ្ធតែដាក់ចានគោមទាំងអស់ ដោយយើងឃើញនៅក្រោមទូចាន គឺមានឡាបូមួយសម្រាប់លាងដៃ ឬក៏លាងចាន អញ្ចឹងជាទូទៅនៅក្នុងផ្ទះបាយគឺយើងតែងតែមានឡាបូមួយសម្រាប់ធ្វើការលាង ទុកសម្រាប់លាងដៃ ឬក៏ទុកសម្រាប់លាងចានរបស់យើងនៅពេលដែលយើងប្រើប្រាស់រួច អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងប្រើប្រាស់ចានរួច យើងត្រូវលាងចាន លាងសម្អាតចាន ហើយយកទៅទុកនៅក្នុងទូ អញ្ចឹងនៅក្នុង នៅលើឡាបូនេះ យើងឃើញមានក្បាលរ៉ូប៊ីនេទឹកមួយ សម្រាប់បង្ហូរទឹកចេញ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងប្រើប្រាស់ទឹកយើងគ្រាន់តែមួលក្បាលរ៉ូប៊ីនេ នោះទឹកម៉ាស៊ីននឹងហូរចេញតាមបំពង់បង្ហូរទឹក ហើយហូរជាមកចូលទៅក្នុងឡាបូសម្រាប់លាងដៃ ឬក៏លាងចាន អញ្ចឹងយើងអាចប្រើប្រាស់ទឹកនោះសម្រាប់លាងដៃ លាងចាន ឬក៏លាងបន្លែរបស់យើងបាន។ អញ្ចឹងរូបភាពទី ១៤ បុរសម្នាក់នោះ គាត់បានដើរមកបើកទូចាន នៅក្នុងផ្ទះបាយ ដើម្បីយកចានគោមមួយផ្សេងទៀតទៅប្រើប្រាស់។

Doing The Dishes (Sakanan) — 01

អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះគឺយើងនឹងនិយាយអំពីការលាងចានដែលប្រើប្រាស់រួច ដែលជាក់ស្ដែងនៅក្នុងរូបភាពទី ១ នៅក្នុងរូបភាពទី ១ យើងឃើញហាងលក់គុយទាវមួយកន្លែង ដែលហាងនោះគឺជាតូបមួយដែលនៅចិញ្ចើមផ្លូវ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញមានស្ត្រីម្នាក់ គាត់កំពុងតែឈរនៅក្នុងតូបគុយទាវរបស់គាត់ ដែលនៅក្នុងនោះយើងឃើញមានឆ្នាំងគុយទាវ មានចានគុយទាវ គឺមានចានគោមជាច្រើន ដែលដាក់នៅខាងស្ដាំដៃស្ត្រីម្នាក់នោះ ហើយមានគ្រឿងផ្សំរសជាតិជាច្រើនដែលនៅក្បែរចានគោមនោះ ដែលនៅចំកណ្ដាលគឺជាឆ្នាំងគុយទាវ អញ្ចឹងស្ត្រីម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែដៃម្ខាងកាន់វែក គាត់កាន់វែកដួសគុយទាវចេញពីទឹកឆ្នាំងស៊ុប ដែលឆ្នាំងស៊ុបនៅខាងក្រោមជាប់នឹងរទេះរបស់គាត់ គាត់កំពុងតែដួសសរសៃមី ឬក៏សរសៃគុយទាវដែលស្រុសរួចចេញពីទឹកស៊ុប ដើម្បីដាក់ចូលទៅក្នុងចាន អញ្ចឹងដៃខាងឆ្វេងរបស់គាត់គឺកំពុងតែកាន់ចានគោមមួយ គាត់កាន់ចានគោមមួយនៅក្នុងដៃខាងឆ្វេង ដើម្បីត្រងយកមីដែលដួសចេញពីទឹកស៊ុបនោះ។ នៅខាងក្រោម នៅលើតុរបស់គាត់ ឬក៏នៅលើរទេះរបស់គាត់ គឺមានចានគោមមួយផ្សេងទៀត អញ្ចឹងបានន័យថាហាងមីរបស់គាត់ប្រហែលជាឆ្ងាញ់ ដែលមានភ្ញៀវចូលញ៉ាំច្រើន អញ្ចឹងគាត់ធ្វើច្រើន គាត់ធ្វើមីច្រើន ឬក៏គាត់ធ្វើមីទឹកស៊ុបច្រើន ដើម្បីបម្រើដល់អតិថិជនរបស់គាត់ ដែលយើងឃើញស្ត្រីម្នាក់នោះគឺគាត់ពាក់អាវពណ៌ខៀវដៃខ្លី ដោយដៃរបស់គាត់ម្ខាងកាន់វែក និងដៃម្ខាងរបស់គាត់កាន់ចានដើម្បីដាក់គុយទាវ ដែលគុយទាវរបស់គាត់គឺជាគុយទាវដែលលក់នៅចិញ្ចើមផ្លូវ។ ហើយនៅក្បែរធុងគុយទាវរបស់គាត់ គឺយើងឃើញមានធុងមួយទៀត ឬក៏យើងហៅថាប៉ោត ឬក៏ធុង ដែលធុងនោះសម្រាប់ដាក់ចានដែលប្រឡាក់ អញ្ចឹងជាទូទៅការលក់គុយទាវគឺគេអត់លាងចានភ្លាមៗទេ គឺលុះត្រាតែគេលក់ចប់ ទើបគេលាងចាន ដោយសារតែភ្ញៀវច្រើននឹងចានច្រើន ដូច្នេះគេលាងអត់ទាន់នោះទេ អញ្ចឹងអ្នកលក់ត្រូវទិញចានមកឲ្យច្រើន ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ភ្ញៀវ ដើម្បីដាក់ឲ្យភ្ញៀវញ៉ាំឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ចំណែកឯចានដែលប្រឡាក់គេលាងតាមក្រោយ។ ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញនៅលើរទេះមីរបស់គាត់ ឬក៏នៅលើរទេះដែលលក់គុយទាវរបស់គាត់ យើងឃើញមានចានគោមជាច្រើនកំពុងតែតម្រៀបគរលើគ្នា ចំណែកឯចានប្រឡាក់គឺនៅក្នុងធុងខាងក្រោម គឺក៏មានច្រើនដែរ អញ្ចឹងស្ត្រីម្នាក់នេះ គាត់គឺជាអ្នកលក់គុយទាវដែលឆ្ងាញ់ គុយទាវរបស់គាត់គឺឆ្ងាញ់ អញ្ចឹងមានភ្ញៀវញ៉ាំគុយទាវគាត់ច្រើន ដែលជាក់ស្ដែងយើងឃើញនៅលើតុដែលនៅក្បែរធុងគុយទាវ ឬក៏រទេះគុយទាវស្ត្រីម្នាក់នោះ គឺឃើញមាននារីម្នាក់ ដែលគាត់ពាក់អាវពណ៌ប្រផេះដៃខ្លី គាត់មានសក់វែង ប៉ុន្តែគាត់ទម្លាក់សក់គាត់ចុះ គាត់កំពុងតែអង្គុយញ៉ាំគុយទាវ អញ្ចឹងយើងឃើញដៃរបស់គាត់ម្ខាងកាន់ចានមីឡើង ដៃម្ខាងទៀតកាន់ចង្កឹះចាប់សរសៃមីដើម្បីញ៉ាំ អញ្ចឹងចានមីគាត់កំពុងតែញ៉ាំមី ឬក៏ញ៉ាំគុយទាវស៊ុប ដែលគាត់បានកុម្ម៉ង់ពីស្ត្រីម្នាក់នោះ ដោយយើងឃើញនៅលើតុរបស់គាត់ គឺមានចានគ្រឿងផ្សំរសជាតិជាច្រើន ដែលមានដូចជាម្ទេស មានដូចជាអំបិល មានដូចជាស្ករស មានដូចជាប៊ីចេងជាដើម អញ្ចឹងគេដាក់គ្រឿងផ្សំនៅលើតុ ដើម្បីឲ្យអតិថិជនរបស់គេផ្សំគ្រឿងទៅតាមចិត្តឬទៅតាមរសជាតិដែលគេចូលចិត្ត ដែលនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺស្ត្រីម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែញ៉ាំគុយទាវ ឬក៏មីទឹកស៊ុបដែលគាត់បានកុម្ម៉ង់ អញ្ចឹងយើងឃើញថាទោះបីជាតូបរបស់គាត់លក់នៅតាមចិញ្ចើមផ្លូវ ក៏ប៉ុន្តែគុយទាវរបស់គាត់គឺមានរសជាតិឆ្ងាញ់ ដែលធ្វើឲ្យអតិថិជនជាច្រើនមកទិញនូវគុយទាវរបស់គាត់។