ដាស់

Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ដាស់	dah	1. to wake someone up 2. to activate (especially a magic charm) 3. to excite 4. to move someone to do something 5. to encourage, cheer up 6. to advise, warn, caution 7. to improve/strengthen by means of magic or medicine	12/5

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing sleepiness — Dialogue 2

ក្រោក ពី គេង នៅ ពេលព្រឹក
ផានិត៖ សុផល ម៉ោង ៧ ហើយ ណា។ អត់ទាន់រៀបចំ ខ្លួន ទៅ ធ្វើការ ទៀត?
សុផល៖ ម៉ោង ៧ អា៎? ងុយដេក អា៎ សុំ ១០ នាទី ទៀត សិន។ ក្រោក មិន រួច អេ៎។
ផានិត៖ ប្រយ័ត្ន យឺត ណា។ ទៅ លុបមុខ ឲ្យ ស្វាង តិច ទៅ ហើយ មក ញ៉ាំ អី។
សុផល៖ អត់ញ៉ាំ អេ៎ ដេក វិញ។ ចាំ ដល់ម៉ោង ៧ កន្លះ ដាស់ខ្ញុំ ផង ណា។

Alms Round (Sakanan) — 05

បន្ទាប់មក ទៀត រូបភាព ទី ៥ រូបភាព ទី ៥ បន្ទាប់ពី ស្ត្រី ចំណាស់ម្នាក់នោះ គាត់បាន រៀបចំ ចង្ហាន់ ឬក៏រៀបចំ បាយ រួចរាល់ហើយ គាត់ក៏បាន ចូល មក ដាស់ចៅស្រី របស់គាត់ អញ្ចឹង គាត់ចូល មក ដាស់ក្មេងស្រី ម្នាក់ដែល កំពុង គេង ដែល ក្មេងស្រី ម្នាក់នោះ យើង មើលទៅ អាយុ គាត់ប្រហែល ជា ៦ ឆ្នាំ អញ្ចឹង គាត់កំពុងតែ គេង នៅ ក្នុង បន្ទប់គេង របស់គាត់ អញ្ចឹង ស្ត្រី ចំណាស់ម្នាក់នោះ គាត់បាន មក ដាស់ចៅស្រី របស់គាត់ដើម្បី ឲ្យ ក្រោក។ ជាទូទៅ មនុស្ស ចាស់គាត់គេង លឿន បានន័យថា គាត់គេង ឆាប់ភ្ញាក់។ គាត់សម្រាន្ត យើង មនុស្ស ចាស់យើង ប្រើ ពាក្យ ថា សម្រាន្ត ចំណែកឯ ក្មេង យើង ហៅ ថា គេង ឬក៏ដេក អញ្ចឹង មនុស្ស ចាស់គាត់គេង គាត់សម្រាន្ត គឺ គាត់ភ្ញាក់លឿន ហើយ គាត់ភ្ញាក់នៅ ពេលព្រឹកព្រលឹម ប៉ុន្តែ ក្មេង គឺ គាត់អត់ចូលចិត្ត ភ្ញាក់លឿន ទេ អញ្ចឹង គាត់គេង រហូត ទាល់តែ ពេលព្រឹក រហូត ទាល់តែ ដល់យាយ គាត់ដាស់។ អញ្ចឹង យើង ឃើញ[...]ក្មេងស្រី ម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែ គេង ដែល ក្បាល របស់គាត់កើយ នៅ លើ ខ្នើយ ហើយ គាត់ដណ្ដប់ភួយ មួយ ដោយ ភួយ នោះ គឺ ពណ៌លឿង អញ្ចឹង ពេល នោះ គឺ ជា ពេលព្រឹក ហើយ ដូច្នេះ ស្ត្រី ចំណាស់ម្នាក់នោះ គាត់បាន ទៅ ដាស់នាង ឲ្យ ភ្ញាក់ឡើង អញ្ចឹង ក្មេងស្រី តូច នោះ គឺ គាត់អត់ចង់ភ្ញាក់ទេ ដោយសារតែ គាត់ចូលចិត្ត គេង ក្មេង គឺ ចូលចិត្ត គេង ហើយ គេ ចូលចិត្ត ឲ្យ គេង ឲ្យ បាន យូរ គឺ គេ អត់ចង់ក្រោក ទេ នៅ ពេល ដែល គេ គេង អញ្ចឹង ស្ត្រី ចំណាស់ម្នាក់នោះ ដាស់ចៅស្រី របស់គាត់ ដើម្បី ឲ្យ នាង ក្រោក ពី គេង ដើម្បី រៀបចំ ខ្លួន។

Alms Round (Sakanan) — 06

បន្ទាប់មក ទៀត រូបភាព ទី ៦ នៅ ក្នុង រូបភាព ទី ៦ បន្ទាប់ពី ស្ត្រី ចំណាស់ម្នាក់នោះ គាត់បាន ដាស់ចៅស្រី គាត់ក្រោក ហើយ អញ្ចឹង គាត់បាន នាំ ចៅស្រី របស់គាត់មក ខាងក្រៅ ផ្ទះ ដើម្បី អង្គុយ រង់ចាំ ព្រះសង្ឃ។ ដែល យើង ឃើញ នៅ ក្នុង រូបភាព ទី ៦ នេះ គឺ ពួកគេ ទាំង ពីរ នាក់ គឺ កំពុងតែ អង្គុយ នៅ លើ កៅអី ម្នាក់មួយ ដោយ ស្ត្រី ចំណាស់ដែល ជា យាយ អញ្ចឹង ចំពោះ មនុស្ស ចាស់ហៅ ទៅ កូនក្មេង យើង ហៅ ថា ចៅ រីឯ ចៅ ត្រូវ ហៅ មក មនុស្ស ចាស់វិញ ថា យាយ អញ្ចឹង ពួកគេ ទាំង ពីរ នាក់គឺ ជា យាយ និង ចៅ ដោយ ស្ត្រី ចំណាស់ជា យាយ និង ក្មេងស្រី តូច ម្នាក់នោះ គឺ ជា ចៅ។ ដោយ យើង ឃើញ ពួកគេ ទាំង ពីរ នាក់កំពុងតែ អង្គុយ នៅ លើ កៅអី នៅ ខាងមុខ ផ្ទះ ដោយ ស្ត្រី ចំណាស់គាត់អង្គុយ លើ កៅអី គាត់ដាក់ដៃ របស់គាត់ទាំង ពីរ នៅ លើ ជង្គង់ អញ្ចឹង គាត់អង្គុយ រង់ចាំ ដោយ ដាក់ដៃ ទាំង ពីរ នៅ លើ ជង្គង់ រីឯ ក្មេងស្រី ម្នាក់នោះ គាត់ចង សក់ទីទុយ យើង ឃើញ សក់គាត់ចង ទីទុយ ហើយ គាត់ពាក់អាវ ដៃ វែង ពណ៌ស និង ស្លៀក ខោ ជើង វែង ពណ៌ខ្មៅ ពាក់ស្បែកជើងប៉ាតា អញ្ចឹង ពួកគេ ទាំង ពីរ នាក់កំពុងតែ អង្គុយ រង់ចាំ ដើម្បី ដាក់បាត្រ ព្រះសង្ឃ ហើយ នៅ ខាងមុខ របស់ពួកគេ ទាំង ពីរ នាក់គឺ មាន តុ ចំនួន មួយ អញ្ចឹង គឺ មាន តុ មួយ ហើយ ដែល តុ នោះ នៅ លើ តុ គឺ មាន ចង្ហាន់ឬក៏ម្ហូប អាហារ ចំនួន ពីរ កញ្ចប់ អញ្ចឹង ម្ហូប អាហារ ចំនួន ពីរ កញ្ចប់នេះ គឺ ជា ម្ហូប អាហារ ដែល ស្ត្រី ចំណាស់ម្នាក់នោះ គាត់បាន រៀបចំ ដើម្បី ដាក់បាត្រ ដល់ព្រះសង្ឃ ឬក៏ដើម្បី រាប់បាត្រ ដល់ព្រះសង្ឃ។

Getting Up (Sakanan) — 03

នៅ ក្នុង រូបភាព ទី ៣ នៅ ក្នុង រូបភាព ទី ៣ យើង ឃើញ ថា បន្ទាប់ពី នារី នោះ ពត់ខ្លួន ហើយ បាទ គាត់អង្គុយ នៅ លើ គ្រែ ដដែល ក៏ប៉ុន្តែ គាត់បាន បញ្ចប់ការ ពត់ខ្លួន របស់គាត់ហើយ ហើយ គាត់ឱន មក បិទ នាឡិការោទ៍របស់គាត់ អញ្ចឹង ជាធម្មតា នាឡិការោទ៍ ប្រសិនបើ យើង មិន បិទ ទេ គឺ វា នឹង រោទ៍រហូត បាទ វា នឹង ធ្វើឲ្យ មាន សំឡេង រំខាន នៅ ក្នុង ផ្ទះ ព្រោះ ថា នាឡិការោទ៍គឺ មាន សំឡេង ខ្លាំង ដែល អាច ដាស់យើង ឲ្យ ភ្ញាក់ពី ដំណេក បាន អញ្ចឹង នៅ ពេល ដែល យើង ភ្ញាក់ហើយ យើង ត្រូវ បិទ នាឡិការោទ៍វិញ ព្រោះ ថា បើ យើង មិន បិទ វា នឹង[សំឡេង ប្រើ] វា នឹង ឮ សំឡេង រំខាន នៅ ក្នុង ផ្ទះ យើង តែម្ដង អញ្ចឹង វា ពិតជា រំខាន ខ្លាំង ណាស់។ នៅ ក្នុង ប្រទេស កម្ពុជា ជាទូទៅ យើង ឃើញ ថា មាន ភាព ខុសគ្នា មួយ ចំនួន រវាង អ្នក រស់នៅ ទីក្រុង ជាមួយនឹង អ្នក រស់នៅ ជនបទ បាទ ចំពោះ ការ ក្រោក ពី គេង ព្រោះ ថា ប្រសិនបើ យើង និយាយ អំពី អ្នក រស់នៅ ជនបទ គឺ គាត់តែងតែ ក្រោក ពី គេង ពី ព្រលឹម ឬក៏ពី ព្រឹក ជាង អ្នក នៅ ទីក្រុង ព្រោះ ថា អ្នក នៅ ជនបទ គាត់ងើប ពី គេង ឬក៏ក្រោក ពី គេង នៅ ម៉ោង ៥ ព្រឹក បាទ គាត់ក្រោក ពី គេង នៅ ម៉ោង ៥ ព្រឹក ហើយ ឬក៏ម៉ោង ៦ ព្រឹក បាទ ព្រោះ ថា គាត់ជា កសិករ ដូច្នេះ គាត់ត្រូវ ទៅ ក្រោក ទៅ ស្រែ ឬក៏ទៅ ចំការ របស់គាត់ពី ព្រលឹម បន្តិច ដើម្បី ឲ្យ មេឃ ត្រជាក់ ទាន់មេឃ ត្រជាក់ បាទ ប៉ុន្តែ ចំណែកឯ អ្នក រស់នៅ ទីក្រុង វិញ គឺ គាត់ធ្វើ ការងារ ប្រកប ការងារ នៅ ក្នុង ក្រុមហ៊ុន ឬក៏ប្រកប ការងារ នៅ ក្នុង សាលា ឬក៏ស្ថាប័ន ផ្សេងៗ អញ្ចឹង ម៉ោង ការងារ របស់គាត់ គឺ អាច ចូល ម៉ោង ៧ ឬ ម៉ោង ៨ ដូច្នេះ ហើយ អ្នក ដែល រស់នៅ ទីក្រុង គាត់គេង យូរ ជាង អ្នក នៅ តាម ជនបទ គឺ គាត់អាច គេង ដល់ម៉ោង ៧ ឬ ម៉ោង ៨ បាន។ ចំពោះ ការ ភ្ញាក់ពី គេង ទៀតសោត ក៏ខុសគ្នា ដែរ គឺ អ្នក រស់នៅ ជនបទ គាត់គេង គាត់ភ្ញាក់ពី គេង ដោយសារតែ ការ ស្ដាប់សំឡេង សត្វ អញ្ចឹង អ្នក នៅ ជនបទ គាត់មិនសូវ ប្រើប្រាស់នាឡិការោទ៍ប៉ុន្មាន នោះ ទេ គឺ គាត់ នៅ ពេល ណា ដែល គាត់ឮសូរ សំឡេង សត្វ មាន់រងាវ គឺ គាត់នឹង ភ្ញាក់ ព្រោះ ថា មាន់រងាវ ជាទូទៅ នៅ ពេល ព្រលឹម ម៉ោង ៥ គឺ មាន់រងាវ។ អញ្ចឹង គាត់នឹង ភ្ញាក់តាម សំឡេង មាន់រងាវ នោះ ឯង។ ប៉ុន្តែ អ្នក រស់នៅ ទីក្រុង គឺ មិន មាន ចិញ្ចឹម សត្វ ច្រើន នោះ ទេ ដូច្នេះ គាត់ត្រូវការ ដាក់នាឡិការោទ៍ ដើម្បី ឲ្យ គាត់ដឹង ថា ម៉ោង ប៉ុន្មាន ឬក៏ដើម្បី ឲ្យ គាត់ភ្ញាក់ពី ដំណេក។ អញ្ចឹង នៅ ក្នុង រូបភាព នេះ គឺ នារី ម្នាក់នេះ គឺ គាត់រស់នៅ ទីក្រុង បាទ គាត់រស់នៅ ទីក្រុង ដោយសារតែ គាត់ប្រើប្រាស់នាឡិការោទ៍ ដើម្បី ដាស់ឲ្យ គាត់ភ្ញាក់ពី ដំណេក។

Getting Up (Sakanan) — 01