ជាពិសេស

Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
ជាពិសេស	cie piʔseeh	especially	12/12

Link to overview page
Link to dictionary

Expressing dislikes 2A — Cultural note

ជនជាតិ ជប៉ុន តែងតែ និយាយ ពាក្យ ថា សុំទោស ជា ញឹកញាប់។ ប៉ុន្តែ ជនជាតិ ខ្មែរ មិន ចូលចិត្ត និយាយ ថា សុំទោស នោះ ទេ ជាពិសេស ពេល ត្រូវ និយាយ ទៅកាន់អ្នក ដែល ក្មេង ជាង ឬ ឋានៈ តូច ជាង។ នេះ ជា ទម្លាប់អាក្រក់មួយ របស់ជនជាតិ ខ្មែរ។

Offering food or drinks and accepting such an offer — Cultural note

នៅ ប្រទេស កម្ពុជា ជាពិសេស នៅ ជនបទ អ្នកជិតខាង ដែល រាប់អាន គ្នា តែងតែ ឲ្យ ចំណីចំណុក គ្នា ទៅវិញទៅមក នៅ ពេល ពួកគាត់មាន អាហារ ឆ្ងាញ់។ ជនជាតិ ខ្មែរ មិន ទម្លាប់និយាយ ពាក្យ អរគុណ ចំពោះ ក្រុមគ្រួសារ ឯង ទេ ព្រោះ វា ធ្វើឲ្យ មាន អារម្មណ៍ថា មិន ស្និទ្ធស្នាល។ ប៉ុន្តែ នៅ ពេល ទទួល របស់ ឬ ការ ជួយ អ្វីមួយ ពី អ្នកដទៃ ពាក្យ អរគុណ គឺ ចាំបាច់ណាស់។

Asking “Do you have X?” — Cultural note

នៅ ពេល ដែល ធ្លាប់ទិញ ទំនិញ ដែល ខ្លួន ចង់បាន នៅ ហាង ណា មួយ ហើយ ពេញចិត្ត អតិថិជន ច្រើនតែ ទៅ ទិញ នៅ ទីនោះ ជាប្រចាំ ដែល ភាសា សាមញ្ញ ហៅ ថា “ម៉ូយ”។ អ្នកលក់ច្រើន ប្រើ ពាក្យ ថា “លក់យក ម៉ូយ” មានន័យ ថា គេ លក់ឲ្យ អតិថិជន ម្នាក់នោះ ក្នុង តម្លៃ ថោក ជាពិសេស ដើម្បី ឲ្យ គាត់មក ជួយ ទិញ ទៀត នៅ ពេល ក្រោយ។

Offering help — Cultural note

ដូច វប្បធម៌ផ្សេង ដែរ ការ ជួយ អ្នកដទៃ ពេល ឃើញ គេ កំពុង លំបាក ក៏ជា ទម្លាប់របស់ខ្មែរ ដែរ ប៉ុន្តែ ទម្លាប់មួយទៀត នោះ គឺ សុំ ឲ្យ គេ ជួយ ដោយ ត្រង់ៗតែម្ដង ជាពិសេស ពី មនុស្ស អាយុ ច្រើន ទៅកាន់មនុស្ស ក្មេងៗ។ ប៉ុន្តែ ចំពោះ ស្ថានភាព ដែល ត្រូវ ទទួល រាក់ទាក់ ដូចជា ភ្ញៀវ មក លេង ផ្ទះ គឺ គេ មិន ទម្លាប់ប្រើឲ្យ ភ្ញៀវ ធ្វើ នេះ ធ្វើ នោះ ទេ។

Expressing thanks 2 — Cultural note

នៅ ប្រទេស កម្ពុជា ក៏ដូចជា នៅ ប្រទេស ផ្សេងៗដែរ គឺ បុរស តែងតែ ស្ម័គ្រចិត្ត ចូល ទៅ ជួយ នៅ ពេល ឃើញ ស្ត្រី កំពុង ធ្វើ ការងារ ធ្ងន់អ្វីមួយ ពីព្រោះ បុរស មាន កម្លាំង ខ្លាំង ជាង ស្ត្រី។ ជនជាតិ ខ្មែរ តែងតែ ចងចាំ និង ឲ្យ តម្លៃ ការ ជួយ គ្នា ទៅវិញទៅមក បាន យូរ អង្វែង ណាស់។ ការ ជូន ជា ម្ហូប ឬ ចំណីចំណុក បន្តិចបន្តួច ជា ញឹកញាប់ទៅ អ្នកជិតខាង ឬ អ្នក ធ្លាប់មានគុណ ទោះជា មិនមែន ក្នុង ឱកាស អ្វី ជាពិសេស ដ៏ដោយ គឺ ជា ទម្លាប់របស់ជនជាតិ ខ្មែរ ដើម្បី សម្ដែង ការ អរគុណ។

Expressing likes 2 — Dialogue

កញ្ញា៖ ធារី ថ្ងៃអាទិត្យ នេះ មក ផ្ទះ ខ្ញុំ លេង អត់? ចង់ញ៉ាំ អី ខ្ញុំ ធ្វើឲ្យ។
ធារី៖ អូ កញ្ញា ចេះ ធ្វើ ម្ហូប អ៎?
កញ្ញា៖ ខ្ញុំ ចូលចិត្ត ធ្វើ ម្ហូប តាស។ ឲ្យតែ ថ្ងៃសៅរ៍ថ្ងៃអាទិត្យ ខ្ញុំ ធ្វើ ម្ហូប នៅ ផ្ទះ ហើយ។
ធារី៖ ឧស្សាហ៍មែនទែន។ ខ្ញុំ វិញ ខ្ជិល ណាស់ ជាពិសេស ធ្វើ ម្ហូប ហ្នឹង ម៉ង។ ខ្ជិល រៀបចំ ខ្ជិល សម្អាត។
កញ្ញា៖ មានអី តា ម៉ា ភ្លែត ហ្នឹង។ ចុះ ធារី ឯង ចូលចិត្ត ធ្វើ អីគេ ពេលទំនេរ?
ធារី៖ ខ្ញុំ ចូលចិត្ត លេង តេនីស។
កញ្ញា៖ អូ ខ្ញុំ អត់ចេះ សោះ អា រឿង កីឡា អី ហ្នឹង។

Shopping For A T-Shirt (Sakanan) — 11

បន្ទាប់មក ទៀត រូបភាព ទី ១១ នៅ ក្នុង រូបភាព ទី ១១ បន្ទាប់ពី គាត់បាន ទទួល អាវយឺត ពណ៌លឿង នោះ ពី មិត្តស្រី របស់គាត់ហើយ អញ្ចឹង គាត់បាន ទទួល ពី មិត្តស្រី របស់គាត់ហើយ បុរស ម្នាក់នោះ គាត់ក៏បាន ចូល ទៅ ក្នុង បន្ទប់ផ្លាស់សម្លៀកបំពាក់ម្ដងទៀត ដើម្បី ធ្វើការ ផ្លាស់ខោអាវ ដើម្បី ល អាវយឺត ពណ៌លឿង នោះ។ អញ្ចឹង ដូច ពីមុន ដែរ ដូច ពីមុន គឺ គាត់ដោះ អាវ ស របស់គាត់ចេញ ហើយ គាត់ពាក់អាវយឺត ពណ៌លឿង នោះ ចូល ហើយ បន្ទាប់មក គាត់ក៏បាន ចេញ ពី បន្ទប់ផ្លាស់សម្លៀកបំពាក់មក ក្រៅ ដើម្បី ឆ្លុះ កញ្ចក់ម្ដងទៀត។ អញ្ចឹង នៅ ក្នុង រូបភាព នេះ យើង ឃើញ អ្នកលក់ គាត់ក៏បាន យក កញ្ចក់ ដើម្បី ឲ្យ បុរស ម្នាក់នោះ គាត់ឆ្លុះ កញ្ចក់មើល ថា តើ អាវ នោះ សម នឹង ខ្លួន គាត់ដែរ ឬ ទេ? អញ្ចឹង ម្ដង នេះ បុរស ម្នាក់នោះ គាត់មាន ទឹកមុខ ញញឹម ហើយ គាត់ពេញចិត្ត នឹង អាវ នោះ ខ្លាំង ណាស់ ដោយ អាវ ដែល មិត្តស្រី គាត់រក ឲ្យ គាត់នោះ គឺ ល្មម នឹង ខ្លួន គាត់តែម្ដង គឺ មិន ធំ ពេក ហើយ ក៏មិន តូច ពេក ដែរ។ អញ្ចឹង បុរស ម្នាក់នោះ ឆ្លុះ កញ្ចក់បណ្ដើរ ទាញ សាច់អាវ បណ្ដើរ ហើយ គាត់ ទឹកមុខ គាត់ញញឹម ឬក៏សើច សប្បាយ ព្រោះ គាត់អាច រក អាវ ដែល ល្មម នឹង គាត់ ហើយ ជាពិសេស គឺ ពណ៌អាវ ដែល គាត់ចូលចិត្ត ទៀត ផង។ អញ្ចឹង បុរស ម្នាក់នោះ គាត់ញញឹម ដូច្នេះ នៅ ពេល ដែល ឃើញ អតិថិជន ញញឹម អ្នកលក់ក៏ញញឹម ផងដែរ ព្រោះ អតិថិជន ស្រឡាញ់អាវ គាត់ និង ចូលចិត្ត អាវ គាត់ អញ្ចឹង អតិថិជន នឹង ទិញ អាវ របស់គាត់។ ដូច្នេះ អ្នកលក់ក៏សប្បាយចិត្ត ផងដែរ ហើយ បុរស ម្នាក់នោះ គាត់សប្បាយចិត្ត ដោយសារតែ គាត់អាច រក អាវ ដែល ល្មម នឹង ខ្លួន គាត់បាន។

Laundry (Sakanan) — 03

Pickpocket (Sakanan) — 01

Rice (Sakanan) — 16

Boats (Sakanan) — 08

បន្ទាប់មក ទៀត រូបភាព ទី ៨ នៅ ក្នុង រូបភាព ទី ៨ យើង ឃើញ ថា បន្ទាប់ពី អ្នកដំណើរ ឡើង ពេញ ទូក ហើយ ទូក នោះ ក៏ចាប់ផ្ដើម ចេញដំណើរ អញ្ចឹង ទូក នេះ គឺ ជា ទូក កម្សាន្ត ប្រហែល ជា ទូក កម្សាន្ត ឬក៏ជិះ កម្សាន្ត តាម ដងទន្លេ ដូច្នេះ ហើយ យើង ឃើញ ទូក នេះ វែង ហើយ វែង ហើយ មាន មនុស្ស ជាច្រើន កំពុងតែ អង្គុយ នៅ លើ ទូក ដែល មាន ក្មេង ចាស់ស្រី ប្រុស ជាច្រើន ហើយ យើង ឃើញ ទូក គឺ មាន ដំបូល និង មាន ពីរ ជាន់ បានន័យថា ដំបូល គឺ មាន ពីរ ជាន់ ដែល ដំបូល ទី មួយ គឺ ទាប ហើយ ដំបូល ខាងក្រោយ គឺ ខ្ពស់ ដែល នៅ លើ ដំបូល ទាំង ពីរ គឺ មាន ដោត ទង់ជាតិ អញ្ចឹង ជាទូទៅ ទូក នីមួយៗ តែងតែ មាន ទង់ជាតិ ដើម្បី សម្គាល់ថា តើ ទូក នេះ ជា ទូក របស់ប្រទេស មួយ ណា ព្រោះ ពេលខ្លះ ការ ដឹកជញ្ជូន អីវ៉ាន់តាម ទូក ក៏អាច ធ្វើដំណើរ តាម ផ្លូវទឹក ផងដែរ អញ្ចឹង យើង ត្រូវ ដោត ទង់ជាតិ ដើម្បី ឲ្យ ដឹង ថា ទូក នោះ មក ពី ប្រទេស មួយ ណា ហើយ ទូក កម្សាន្ត ដែល ជិះ តាម ដងទន្លេ ក៏យើង ត្រូវ ដោត ទង់ជាតិ ផងដែរ ដើម្បី សម្គាល់ ជាក់ស្ដែង នៅ ក្នុង រូបភាព នេះ គឺ ទូក ជិះ កម្សាន្ត មួយ នេះ គឺ គាត់ដោត ទង់ជាតិ ពីរ ទៅ លើ ទូក របស់គាត់ ដើម្បី សម្គាល់ថា ទូក នេះ ជា ទូក របស់ប្រទេស ណា ដោយសារតែ ធ្វើដំណើរ តាម ផ្លូវទឹក គឺ ជួប នឹង រលក ជាទូទៅ គឺ ទឹក គឺ តែងតែ មាន រលក មិនថា ទឹកទន្លេ ឬក៏ទឹក សមុទ្រ នោះ ទេ គ្រាន់តែ ថា ទឹកទន្លេ គឺ រលក តូច ជាង ទឹក សមុទ្រ តែប៉ុណ្ណោះ អញ្ចឹង នៅ ពេល ដែល ទូក ធ្វើដំណើរ កាត់រលក វា តែងតែ ឃ្លោង អញ្ចឹង ពាក្យ ថា ឃ្លោង បានន័យថា វា ផ្អៀង ម្ដង ទៅ ឆ្វេង ម្ដង ទៅ ស្ដាំ ម្ដង ឡើង លើ ម្ដង ចុះ ក្រោម ទៅតាម ចង្វាក់នៃ ទឹករលក ដូច្នេះ ធ្វើឲ្យ ទូក អត់នឹង នោះ ទេ អញ្ចឹង អ្នក ដែល ជិះ នៅ លើ ទូក ក៏អត់នឹង ដែរ គឺ ឃ្លោង ទៅតាម ទឹករលក ម្ដង ផ្អៀង ទៅ ឆ្វេង ម្ដង ផ្អៀង ទៅ ស្ដាំ ម្ដង បះ ឡើង លើ ម្ដង មុជ ចុះ ក្រោម គឺ ទឹករលក ធ្វើឲ្យ ទូក មិន មាន លំនឹង បាត់បង់លំនឹង អញ្ចឹង ទឹករលក ធ្វើឲ្យ ទូក បាត់បង់លំនឹង ដូច្នេះ អ្នក ជិះ នៅ ក្នុង ទូក គឺ ត្រូវតែ ប្រុងប្រយ័ត្ន ជានិច្ច ហើយ ត្រូវ តោង ឲ្យ ជាប់ ជាពិសេស ក្មេងៗគឺ យើង អត់ត្រូវ ប្រលែង ឲ្យ វា រត់ផ្ដេសផ្ដាស ទេ ប្រសិនបើ ក្មេង រត់នៅ លើ ទូក អាច នឹង មាន គ្រោះថ្នាក់ ដោយសារតែ ទឹករលក ឃ្លោង ទូក ធ្វើឲ្យ វា ដួល ឬក៏ពេលខ្លះ នៅ ពេល ដែល ទឹករលក ខ្លាំង ធ្វើឲ្យ ឃ្លោង ទូក ខ្លាំង អញ្ចឹង ក្មេង អាច ធ្លាក់ពី លើ ទូក បាន ដូច្នេះ ប្រសិនបើ ក្មេង ធ្លាក់ពី លើ ទូក ប្រសិនបើ ក្មេង នោះ អត់ចេះ ហែលទឹក ទេ គឺ វា អាច លង់ស្លាប់បាន ដូច្នេះ វា អាច មាន គ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត អញ្ចឹង យើង ត្រូវ ប្រុងប្រយ័ត្ន ជានិច្ច នៅ ពេល ដែល យើង ជិះ ទូក ហើយ យើង អត់ចេះ ហែលទឹក ប្រសិនបើ យើង អត់ចេះ ហែលទឹក គឺ មាន គ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង ណាស់ នៅ ពេល ដែល លិច ទូក។

Going To Bed (Sakanan) — 03